Πολιτική ορθότητα και αισθητικοποίηση

Πορτραίτο αγοριού με σκίτσο – Giovanni Francesco Caroto (1480-1555)*

Ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι η εξωτερίκευση της ελεύθερης σκέψης είναι για όλες τις απολυταρχίες, από τις πιο παλιές μέχρι και τις πιο σύγχρονες, ιδιαίτερα επικίνδυνη. Μια ενδιαφέρουσα θεωρία ή μια αξιόλογη δήλωση σε βαθμό που μπορεί να πει την ωμή αλήθεια, να αφυπνίσει και να εμπνεύσει, φοβίζει περισσότερο από μια διαδήλωση ή μια ανταρσία. Πράγματι ο διαχρονικός αυτός φόβος έχει πολύ βαθιές ιστορικές ρίζες.


Χαρακτηριστικό δείγμα αποτελεί ένα κινέζικο διάταγμα του 213 π.Χ. του αυτοκράτορα CH’ IN, στο οποίο προστάζονται τα εξής: «…όλες οι ιστορικές γραφές εκτός από εκείνες του CH’ IN να καούν…..όσοι συζητούν την ιστορία να εκτελούνται…..όσοι υψώνουν τη φωνή τους εναντίον αυτής της κυβέρνησης στο όνομα της αρχαιότητας να αποκεφαλίζονται μαζί με τις οικογένειές τους…..Μόνο βιβλία που αφορούν σε ιατρικά, θρησκευτικά, αγροτικά και αρδευτικά θέματα επιτρέπονται…»^[1].  Πολύ πριν αναπτυχθούν οι θεωρίες της αποδόμησης της ιστορίας, ο αυτοκράτορας επιχειρεί να σβήσει την ανάμνηση και την παράδοση. Απαγορεύοντας την ελευθερία της μνήμης η οποία είναι «πολιτικά επικίνδυνη», προσπαθεί να εξουσιάσει το παρελθόν ώστε να εξασφαλίσει το μέλλον του^[2]. Έτσι οι καλοί και φιλήσυχοι υπήκοοί του διατηρούσαν την δυνατότητα, εκτός της υπακοής στον CH’ IN, να θεραπευθούν, να προσευχηθούν και να καλλιεργήσουν τη γη αρδεύοντάς την. Όσο κι αν αυτό σήμερα ακούγεται υπερβολικό, το παραπάνω Διάταγμα «επανεκδόθηκε» στη συνέχεια σε πολλές γλώσσες και σε πολλές χώρες.


Στον αντίποδα αυτού του διατάγματος διατυπώνεται σχεδόν δυο αιώνες νωρίτερα μια πολύ διαφορετική πολιτική φιλοσοφία. «…Στην πραγματικότητα είμαστε οι μόνοι -διακηρύσσει ο Περικλής- που θεωρούμε εκείνους που δεν τοποθετούνται πολιτικά όχι ως φιλήσυχους, αλλά ως άχρηστους πολίτες. Και μετέχουμε όλοι προσωπικά στην κυβέρνηση της πόλεως με τις προτάσεις μας. Γιατί ο διάλογος δεν είναι στα μάτια μας εμπόδιο για την πολιτική πράξη. Εμπόδιο θα ήταν ακριβώς το αντίθετο. Να προχωρούμε στην πράξη πριν φωτισθούμε με το διάλογο…»^[3].


Είναι αυτονόητο ότι οι θεσμικές διαφορές ανάμεσα στις δύο παραπάνω οπτικές είναι τεράστιες. Σήμερα ακόμη και η θεωρία που αρνείται την ελεύθερη σκέψη και διακίνηση των ιδεών θα πρέπει και αυτή να αφεθεί ελεύθερη^[4].

Ό,τι δεν αλλάζει, πεθαίνει

Όλοι οι άνθρωποι, στην διάρκεια της ζωής τους, περνούν δύσκολες στιγμές και περιόδους. Είναι αυτές ακριβώς οι περίοδοι που σε διαμορφώνουν απόλυτα.
Αν έμαθα κάτι στη ζωή μου, ήταν από αυτές τις στιγμές που όλα μοιάζουν μαύρα -πολλές φορές είναι και μαύρα- και από τον πόνο.
Από τις ευτυχισμένες ημέρες, το μόνο που έμαθα ήταν πόσο ωραία είναι η ευτυχία.
Και πια δεν κάνω το λάθος που έκανα όταν ήμουν νέος, να πιστεύω πως θα είναι πάντα έτσι.
Γιατί η ζωή με έμαθε πως δεν είναι πάντα έτσι.


Μια επαγγελματική αποτυχία, μια σχέση που διαλύθηκε, η απώλεια ενός αγαπημένου ανθρώπου, τα νιάτα που φεύγουν, μια τραυματική εμπειρία, μια αρρώστια, η ανασφάλεια, η μη αναγνώριση, ο φόβος, είναι συνήθως οι καταστάσεις που οδηγούν τους ανθρώπους στην κατάθλιψη.
Είναι τότε που όλα σου φαίνονται μάταια, βυθίζεσαι, κλείνεσαι στον εαυτό σου, και δεν πιστεύεις πως θα βγεις από αυτό τον εφιάλτη.
Πιο εύκολα βγαίνουν αυτοί που έχουν δουλέψει με τον εαυτό τους.
Όποιος δεν δουλεύει με τον εαυτό του, θα το βρει μπροστά του.

Η μετατροπή του Κοινού σε Μάζα

C. W. Mills
(1916-1962)

«Η μετατροπή του κοινού σε μάζα μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, διότι μας βοηθάει ουσιαστικά να καταλάβουμε τι εστί εξουσιαστική ελίτ. […] Πρέπει να εξετάσουμε τέσσερα σημεία για να κατανοήσουμε τη διαφορά μεταξύ κοινού και μάζας.

1. Πρώτα-πρώτα, την αριθμητική σχέση ανάμεσα σ΄εκείνους που εκφέρουν και σ’ εκείνους που δέχονται απόψεις. Είναι ο πιο απλός τρόπος για να αποτιμήσουμε την κοινωνική σημασία των μμε. Στο μετασχηματισμό αυτής της σχέσης συναντάμε, περισσότερο από κάθε άλλο παράγοντα, το πιο ουσιώδες στοιχείο των προβλημάτων του κοινού και της κοινής γνώμης στην σύγχρονη εξέλιξη της δημοκρατίας. Στο ένα άκρο της κλίμακας του επικοινωνείν έχουμε δυο ανθρώπους που απευθύνονται προσωπικά ο ένας στον άλλον. Στο άλλο άκρο, έχουμε ένα φερέφωνο που μιλάει απρόσωπα μέσα από ένα δίκτυο μέσων επικοινωνίας σε εκατομμύρια ακροατές και θεατές. […]

2. Η δεύτερη διάσταση που πρέπει να μας απασχολήσει, είναι η δυνατότητα απάντησης σε μια άποψη χωρίς να επισύρονται μέτρα καταστολής προερχόμενα από το εσωτερικό ή το εξωτερικό της χώρας. Η τεχνική ολοκλήρωση των μμε δημιουργεί μια αριθμητικά ασθενέστερη σχέση ανάμεσα σ’ εκείνους που μιλούν κι εκείνους που ακούνε, καταργώντας από τους δεύτερους κάθε δυνατότητα να απαντήσουν ελεύθερα. Μπορούν άλλωστε να υπάρχουν σιωπηροί κανόνες γύρω από το εργασιακό καθεστώς και την ανεπίσημη δομή των μμε, μέσα από τους οποίους θα αποφασίζεται ποιος θα μιλήσει, πότε και για πόση ώρα. Οι κανόνες αυτοί μπορεί να τηρούν ή και να μην λαμβάνουν καθόλου υπόψη τους επίσημους κανόνες και το νομικό καθεστώς που διέπει τα μμε. Οριακά, είναι δυνατόν να οδηγηθούμε σε ένα απόλυτο μονοπώλιο της άποψης, την οποία θα εξακοντίζουν καταπάνω σε καθυποταγμένες ομάδες καταλανωτών των μμε, που δεν θα έχουν καμιά δυνατότητα απάντησης, ούτε έστω “κατ’ ιδίαν”. […]

3. Πρέπει επίσης να εξετάσουμε τη σχέση ανάμεσα στη διαμόρφωση των απόψεων και την πραγμάτωσή τους με τη μορφή μιάς κοινωνικής δράσης, την ευκολία με την οποία η κοινή γνώμη μπορεί να επηρεάσει σημαντικές αποφάσεις. Φυσικά, η δυνατότητα που έχουν οι άνθρωποι να βάλουν συλλογικά σε πράξη τις απόψεις τους, περιορίζεται από τη θέση την οποία έχουν μέσα στη δομή της εξουσίας. Αυτή η δομή μπορεί να είναι τέτοια, που να περιστέλλει δραστικά τη δυνατότητά τους να δράσουν∙ ή, πάλι, να είναι τέτοια που να επιτρέπει ή ακόμα και να ευνοεί τη δράση τους. […]

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

«Στο κα­πι­τα­λι­στι­κό σύ­στη­μα πα­ρα­γω­γής, ό­λα εί­ναι α­ντα­γω­νι­σμός, α­γώ­νας: α­κα­τά­παυ­στος α­γώ­νας που γί­νε­ται με­τα­ξύ κα­πι­τα­λι­στών, με­τα­ξύ ερ­γα­τών και με­τα­ξύ ερ­γα­τών και κα­πι­τα­λι­στών. Α­γώ­νας με­τα­ξύ αν­θρώ­πων, πε­ρι­φε­ρειών, ε­θνών. Εί­ναι έ­νας α­δυ­σώ­πη­τος πό­λε­μος, στον ο­ποί­ο ο θά­να­τος του ε­νός εί­ναι η ζω­ή του άλ­λου». Κ. Κα­φιέ­ρο

Ο α­ντα­γω­νι­σμός α­πο­τε­λεί κι­νη­τή­ρια δύ­να­μη του κα­πι­τα­λι­σμού. Εί­ναι έ­να βα­σι­κό συ­στα­τι­κό στοι­χεί­ο χω­ρίς το ο­ποί­ο η ύ­παρ­ξη του κα­πι­τα­λι­σμού δε νο­εί­ται καν και σαν τέ­τοιο δια­πο­τί­ζει τις κοι­νω­νί­ες. Υ­πό αυ­τό το πρί­σμα, το πνεύ­μα του α­ντα­γω­νι­σμού φτά­νει να έ­χει α­να­χθεί και σε δο­μι­κό στοι­χεί­ο της ε­πι­κρα­τού­σας ι­δε­ο­λο­γί­ας και κοι­νω­νι­κής πρα­κτι­κής, δια­πο­τί­ζο­ντας τα με­μο­νω­μέ­να ά­το­μα. Πα­ρα­κά­τω, θα προ­σπα­θή­σου­με να ψη­λα­φί­σου­με την φύ­ση του α­ντα­γω­νι­σμού κα­θώς και το πώς πραγ­μα­το­ποιού­νται τα πα­ρα­πά­νω.

Ξε­κι­νώ­ντας αυ­τή την ψη­λά­φη­ση, ο­φεί­λου­με να κά­νου­με μια «ι­στο­ρι­κή» α­να­δρο­μή. Η έν­νοια του α­ντα­γω­νι­σμού, λοι­πόν, ει­σά­γε­ται για πρώ­τη φο­ρά α­πό -ποιόν άλ­λο;- τον «πα­τέ­ρα του κα­πι­τα­λι­σμού» A.Smith. Ο Smith, πρώ­τος ο­ριο­θε­τεί το σύ­στη­μα της οι­κο­νο­μί­ας της α­γο­ράς του ο­ποί­ου βά­ση εί­ναι το α­το­μι­κό συμ­φέ­ρον. Λέ­ει, μά­λι­στα, χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά: «το γεύ­μα μας δεν μας το προ­σφέ­ρει η φι­λαν­θρω­πί­α του κρε­ο­πώ­λη, του ζυ­θο­ποιού ή του αρ­το­ποιού αλ­λά η ε­πι­δί­ω­ξη του προ­σω­πι­κού τους συμ­φέ­ρο­ντος».


Το πα­ρα­πά­νω σχή­μα, δηλ. η πα­ρα­γω­γή και η δια­νο­μή α­γα­θών, στη­ρί­ζε­ται στην οι­κο­νο­μί­α της α­γο­ράς. Τί­θε­ται ό­μως ως α­πα­ραί­τη­τη προ­ϋ­πό­θε­ση για την σω­στή λει­τουρ­γί­α της, πως αυ­τοί που συμ­με­τέ­χουν στην οι­κο­νο­μι­κή δια­δι­κα­σί­α πρέ­πει να ε­πι­διώ­κουν την με­γι­στο­ποί­η­ση του οι­κο­νο­μι­κού τους ο­φέ­λους. Με τον τρό­πο αυ­τό, ο κα­θέ­νας βρί­σκε­ται αυ­τό­μα­τα α­ντι­μέ­τω­πος με τους άλ­λους που έ­χουν την ί­δια ε­πι­δί­ω­ξη ο­πό­τε α­να­πτύσ­σε­ται έ­νας ε­λεύ­θε­ρος α­ντα­γω­νι­σμός.


Αυ­τό εί­ναι σε πο­λύ γε­νι­κές γραμ­μές το πνεύ­μα του οι­κο­νο­μι­κού α­ντα­γω­νι­σμού, ό­πως δια­μορ­φώ­θη­κε α­πό την στιγ­μή της γέν­νη­σης του σύγχρονου κα­πι­τα­λι­σμού και στα πρώ­τα του «νη­πια­κά» βή­μα­τα. Εί­ναι σα­φές πως το πνεύ­μα αυ­τό εί­ναι άρ­ρη­κτα συν­δε­δε­μέ­νο με τον κα­πι­τα­λι­σμό και χω­ρίς το πρώ­το δε νο­εί­ται η ύ­παρ­ξη του δεύ­τε­ρου.

Pessôa: «Τελικά αυτό που αγαπάμε είναι μια δική μας έννοια και ο εαυτός μας..»

Όλοι τους έχουν, όπως εγώ, μια καρδιά ενθουσιώδη και λυπημένη. Τους γνωρίζω καλά. Κάποιοι είναι παιδιά για θελήματα, άλλοι υπάλληλοι γραφείου, άλλοι μικρέμποροι, άλλοι πάλι οι νικητές των καφενείων και των μαγέρικων, ένδοξοι χωρίς να το γνωρίζουν μέσα στην έκσταση του εγωτικού τους λόγου, ικανοποιημένοι μέσα στη σιωπή του φιλάργυρου εγωτισμού τους χωρίς τίποτα το πολύτιμο για να φυλάξουν.

Αλλά όλοι τους είναι ποιητές, οι καημένοι, και σέρνουν, στα μάτια μου, όπως και εγώ στα δικά τους, την ίδια αθλιότητα της κοινής μας απρέπειας. Όλοι τους, όπως κι εγώ, έχουν το μέλλον πίσω τους.

Ποτέ δεν αγαπάμε κάποιον. Αγαπάμε απλώς την ιδέα που σχηματίζουμε για κάποιον.

Τελικά αυτό που αγαπάμε είναι μια δική μας έννοια και ο εαυτός μας.

Αυτό είναι αλήθεια σε όλη την κλίμακα του έρωτα.

Στο σεξουαλικό έρωτα αναζητάμε τη δική μας απόλαυση με τη μεσολάβηση ενός ξένου κορμιού.

Στον έρωτα που διαφέρει από τον σεξουαλικό αναζητάμε τη δική μας απόλαυση με τη μεσολάβηση μιας δική μας ιδέας.

Φοβού τους… ελεύθερους

του Simple Man

Γράψε τέλος σε ό,τι νόμιζες ότι ήξερες και προπάντων σε αυτό που νόμιζες ότι ήσουν ικανός να κάνεις. Το σύστημα σε χαρακτήρισε δεινόσαυρο. Δεν έχει σημασία η ηλικία που κουβαλά ο καθένας μας, αλλά ούτε και η οποιαδήποτε εξειδίκευση έχει. Άλλαξαν όλα τριγύρω εκτός από εμάς τους ίδιους. Δεν ταιριάζουμε στη νέα εποχή, στη νέα τάξη πραγμάτων, στα νέα που εισέβαλαν στην χώρα. Δεν είναι τα καινούργια παπούτσια που μάς “χτυπάνε”, είναι τα πόδια μας πολύ μεγάλα για να χωρέσουν σε αυτά. Έτσι, ή θα τα φοράμε κουτσαίνοντας μέχρι να μάς χώσουν στην κάσα ή θα αυτοακρωτηριάσουμε τα πόδια μας μπαίνοντας στην ομάδα αναπήρων του νέου κόσμου που έχει αρχίσει. Αυτός ο κόσμος δεν επιτρέπει ξυπόλητους. Τελεία και παύλα.

Για το ποιος φταίει δεν χρειάζονται αναλύσεις και μεγάλες κουβέντες. Κοίτα από το μπαλκόνι σου ποιος στο δρόμο περπατά ανάλαφρα με τα λουστρινένια made in EU υποδήματα και θα είσαι σίγουρος για τον ένοχο. Όποιος δεν κουτσαίνει, αυτός σε κατέστησε υποχρεωτικά ανάπηρο. Πολλές φορές δεν χρειάζεται να βγεις καν στο μπαλκόνι. Ακόμη και μέσα στο σπίτι σου -στην υπερεκτιμημένη οικογένειά σου- την ώρα του κυριακάτικου τραπεζιού, σκύψε και κοίτα κάτω από τραπέζι. Σε παράταξη θα δεις τα πόδια που προσαρμόστηκαν. 

Δεν είναι το θέμα χρημάτων που κάνει τη διαφορά, είναι η νοοτροπία των πολλών που άλλαξε σταθερά και ήσυχα από το 2010 μέχρι σήμερα. Δεν είναι ο μισθός και η αδιαμαρτύρητη πληρωμή φόρων, αλλά η ευκολία να είναι τα “καλά παιδιά” βρέξει-χιονίσει. Μην τους σταμπάρει το σύστημα και τους στείλει στο εκτελεστικό απόσπασμα! Μην γυρίσει το μάτι του πάνω τους ο Πανόπτης και δεν προλάβουν να κρυφτούν. Κοινώς, χέστηδες, είτε έχουν θυρίδες σε τράπεζες, είτε συμπληρώνουν χαρτιά για επίδομα “ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος”. Φοβούνται την Ελευθερία περισσότερο από τον Θάνατο και θέλουν να καλύψουν την δειλία τους στριμωγμένοι κάτω από μία σημαία φωνάζοντας με πάθος αλλά κρυμμένοι στο πλήθος “Ελευθερία ή Θάνατος”. Τόσο χέστηδες.

Δραπέτες της Ελευθερίας

 

του Αντώνη Ανδρουλιδάκη

 

Πάει τώρα κάμποσος καιρός που κοιτώ τα ελληνικά πράγματα από μιαν απόσταση ασφαλείας, μπορείς να πεις. Εδώ «στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα, άραξα μοναχός μ’ αυτό το παραμύθι…» καθώς ορίζει ο ποιητής. Νοιώθω, μάλιστα, το ομολογώ, μιαν απέχθεια ενασχόλησης με τα πολιτικά πράγματα, τέτοια που θα θύμιζε απολιτίκ νεαρό της δεκαετίας του 90, όταν οι μικροαστοί έδεναν για τα καλά τα σκυλιά με τα λουκάνικα και στις νεοελληνικές μεγαλουπόλεις οι κυρίες του Κινήματος έβρισκαν ένα κακόμοιρο τετράποδο να το υιοθετήσουν, ως μεταβατικό αντικείμενο. Εκείνο, τουλάχιστον, πίστευαν πως δεν θα τις εγκαταλείψει ποτέ, έτσι καθώς οι σύζυγοι τους ξύριζαν τα μουστάκια τους για να μην αγκυλώνουν το στιλπνό δέρμα της νέας γραμματέως τους. Τέτοια πράγματα

Παρατηρώ αναλύσεις επί αναλύσεων, ειδήσεις και πολιτικά γεγονότα, σχόλια και ρεπορτάζ, με την ίδια ναυτία που συμβαίνει σε κάποιον όταν βρίσκεται στην τραπεζαρία πλοίου εν τρικυμία. Παρακολουθώ αμέριμνους χοντρούς να καταβροχθίζουν «καραβίσιες» μακαρονάδες που κρέμονται εμετικά από το παραφουσκωμένο στόμα τους. Θέλω να σταματήσει το πλοίο να κατέβω. Να κατέβω εδώ και τώρα! Να πέσω στη θάλασσα να σωθώ! Να σωθώ από το θέαμα που παριστάνει ότι δεν υπάρχει. Κι ύστερα, αντιλαμβάνομαι, με κάποια ενοχική αυταρέσκεια είναι αλήθεια, ότι έχω κατέβει. Δόξα την Παναγία. Ησυχάζω, μ’ έναν τρόπο.

Κροπότκιν: Όχι στη βία του καπιταλισμού

 

Από τον Hobbes μέχρι τον Freud και τον Konrad Lorenz, η επικρατούσα αντίληψη έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι ένα από τη φύση του επιθετικό ζώο. Ο άγγλος φιλόσοφος Hobbes ήταν ο πρώτος που συστηματοποίησε αυτή την πεσιμιστική άποψη της ανθρώπινης φύσης. Επινόησε τον όρο «πόλεμος όλων εναντίων όλων», για να χαρακτηρίσει την επιστροφή στη φύση. Ο τρόμος αυτός θα μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί, με την συμφωνία για την ύπαρξη εξουσίας. Ο Rousseau, εκατό περίπου χρόνια αργότερα, ανασκευάζει την υπόθεση του Hobbes, βλέπει την ανθρωπότητα ως «καλή εκ φύσεως» και θέλει να ξεγυμνώσει τον «πολιτισμό» από όλα  όσα εμποδίζουν να βγει  ο πιο «φυσικός» και καλός μας εαυτός. Είναι γνωστή η φράση του από το « Κοινωνικό Συμβόλαιο»: «Ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος και παντού βρίσκεται αλυσοδεμένος». Για τον Locke, οι άνθρωποι ζούσαν αρμονικά μέχρι την εμφάνιση της ιδιωτικής περιουσίας, η συσσώρευση της οποίας δημιούργησε την αναγκαιότητα του κράτους, θέση που υποστηρίζει και ο Rousseau. Η διαφορά μεταξύ του Locke και του Rousseau είναι ότι ο πρώτος είναι θετικά διακείμενος προς την ιδιοκτησία την οποία θεωρεί φυσική, ενώ ο δεύτερος είναι αρνητικός. Αυτοί που συσσωρεύουν περιουσία νομοθετούν για να την προστατεύσουν από τους μη έχοντες, ενισχύοντας έτσι την ανισότητα.

ΟΜΟΡΦΗ ΝΥΧΤΑ..

 

Κάθησα στο παγκάκι της μικρής πλατείας και την άραξα. Τέντωσα τα πόδια και κοίταξα ψηλά αυτό τον χειμωνιάτικο ουρανό  και χαμογέλασα. Οι κόποι μιας ζωής που είχαν στόχο να μην φτάσω πουθενα ένοιωθαν επί τέλους δικαιωμένοι.  Δεν με μπορείτε να με εκβιάσετε. Ο πατέρας μου όταν ήμουν παιδί, αυτό μου είχε δώσει σαν συμβουλή κι ευχή. Να φέρεις τη ζωή σου έτσι ώστε να μην μπορεί να σε εκβιάσει κανείς…

 

Ετσι αυθόρμητα λοιπόν, κάτω από τη χειμωνιάτικη νύχτα, σ΄αυτό το απειλητικό τοπίο που έχει μετατρέψει τη χαρά της ζωής σε φόβο.. η απάντηση φθάνει σαν πεφτάστερο.  Από μένα θα πάρετε από τα τρία το μακρύτερο. Ετσι απλά χωρίς εξηγήσεις. Χωρίς περιττές κουβέντες. Πως το είχε πει ο ποιητής? Δεν έχω τίποτα, δεν ελπίζω σε τίποτα, είμαιι ελεύθερος.

Δεν έχω τίποτα που να σας κινεί το ενδιαφέρον, δεν ελπίζω σε τίποτα από τις αηδίες που λέτε, είμαι ελεύθερη να επιλέξω να σας αγνοώ. Ακόμα και να δέσεις έναν άνθρωπο χειροπόδαρα, υπάρχει κάτι που δεν μπορείς να ελέγξεις, πόσο μακριά φτάνει η σκέψη του. Εμενα π.χ. αυτή τη στιγμή έχει περάσει τα σύνεφα, έχει ξεφύγει από το ηλιακό σύστημα, έχει ταξιδέψει κάπου δέκα γαλαξίες πιο πέρα, κι έχει κατασκηνώσει σ΄ενα πλανήτη που δεν τον έχετε βρει ακόμα. Γιατί έτσι γουστάρω…
Μιλάς στο χαζοκούτι και υπάρχεις όσο εγώ το έχω ανοικτό. Αν το κλείσω είσαι ανύπαρκτος. Αισθάνεσαι κυριάρχος του παιχνιδιού όσο εγώ παίζω μαζί σου. Αν γυρίσω από την άλλη και δεν σε βλέπω, δεν υπάρχεις κι αν το ζορίσω περισσότερο, μπορώ να μην γυρίσω καν από την άλλη, μπορείς να είσαι μπροστά μου και να μην υπάρχεις στο δικό μου σύμπαν.

Μπορώ να βάλω στη ζυγαριά τι είναι σημαντικό και να σε πετάξω έξω οποιαδήποτε στιγμή. Μπορώ να κρατήσω πάνω στη ζυγαριά ένα αδέσποτο σκυλί από σένα, τις εντολές σου, τους νόμους σου. Γιατί μπορώ? Γιατί δεν μπορείς να με τρομάξεις. Γιατί δεν μπορείς να με τρομάξεις? Γιατί όλα αυτά που διαλαλείς σαν σημαντικά και ζωτικής σημασίας για την ύπαρξή μου, τα θεωρώ ΓΕΛΟΙΑ και ΑΣΗΜΑΝΤΑ.

ιδίως.προπάντων.κυρίως

by kobarsos

Η ματαιοδοξία κάνει όλους τους ανθρώπους
προβλέψιμους, ακόμα κι αυτούς που σκίζουν
τα ιμάτιά τους πως τους αφήνει αδιάφορους.
Ιδίως αυτούς.
Τα λόγια μας είναι οι πράξεις μας. Δεν έχουμε άλλη φωνή
αλήθειας, ούτε κι άλλη ταυτότητα.
Οι λέξεις μας να σημαίνουν. Τα ναι και τα όχι μας.

Καναρίνια και γάτες

(Γεια σου, πιτσιρίκο,)

Όταν ήμουν μικρός, μου είχαν πάρει καναρίνι για κατοικίδιο. Σκεφτόμουν για λογαριασμό του τη μιζέρια της ζωής στο κλουβί, να τρως ό,τι σου βάζουν, να πίνεις ό,τι σου βάζουν και, όταν σου κλείνουν το φως, να νομίζεις ότι νύχτωσε και να κοιμάσαι.

Θυμάμαι ένα πρωί που βρήκα το κλουβί ανοιχτό γιατί εγώ το είχα ξεχάσει. Και το πουλί ήταν μέσα.

Με το γνωστό κενό βλέμμα, σαν να μην τρέχει τίποτα.

Η πόρτα έκλεισε και δεν ξανάνοιξε.

Δεν ξαναπήρα ποτέ καναρίνια από τότε.

Το γύρισα στις γάτες που τη μία στιγμή σε λατρεύουν και την άλλη σε παρατάνε σύξυλο και εξαφανίζονται. Όμως πάντα σε θυμούνται.

Και σε ανύποπτο χρόνο, όταν αυτές το αποφασίσουν, τις ξαναβλέπεις μπροστά σου.

Είναι αυτό ακριβώς που τις κάνει ξεχωριστές: ότι αποφασίζουν. Δεν δέχονται ως νομοτέλεια το γεμάτο μπολ.

Η συρρίκνωση της δημόσιας σφαίρας και οι αναπόφευκτες συνέπειες

 

Του Ευθύμη Τσιλικίδη

Οι χλιαρές αντιδράσεις στην πολυετή επίθεση των ξένων και εγχώριων ελίτ στους δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους των Ελλήνων πολιτών μπορούν σε κάποιο βαθμό να αποδοθούν και στον περιορισμό του ενδιαφέροντος και των συζητήσεων για τα δημόσια ζητήματα, στη συρρίκνωση αυτού που αποκαλούμε δημόσια σφαίρα, που είχε προηγηθεί.  Σε όλο το διάστημα της ύστερης  μεταπολίτευσης  το φαινόμενο αυτό εξαπλώνεται για μια σειρά από λόγους όπως:

-η μετεξέλιξη των δυτικών δημοκρατιών (και της ελληνικής) σε μεταδημοκρατίες, με την επιφανειακή μεν διατήρηση των χαρακτηριστικών του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος, αλλά στην πράξη την αποδυνάμωση της λαϊκής βάσης των κομμάτων εξουσίας και την υποταγή-διαπλοκή των ηγεσιών τους με τις επιχειρηματικές ελίτ, που διαμορφώνουν με τη βοήθεια τεχνοκρατών-στελεχών και των ΜΜΕ την πολιτική ατζέντα, ώστε να εξυπηρετούν τους σκοπούς τους. Η πολιτική μετατρέπεται από πεδίο συγκρούσεων σε πεδίο κυριαρχίας των ελίτ και φοβικής συναίνεσης των κυριαρχούμενων. Σε μια τέτοια κατάσταση η δημόσια σφαίρα χάνει το νόημά της για τους πολίτες-υπηκόους αφού η παραγωγή πολιτικής έχει απομακρυνθεί από τους ίδιους.

-η εξασθένηση των παλαιών κοινοτικών χαρακτηριστικών αλληλεγγύης και η ανάδυση-επιβολή από τις καπιταλιστικές δομές του «ορθολογικά σκεπτόμενου οικονομικού υποκειμένου», (homo oeconomicus), του οποίου κύριος προσανατολισμός είναι η εξασφάλιση-συσσώρευση πλούτου και οι υλικές απολαύσεις, σε συνδυασμό με μια αυξανόμενη κοινωνική αναλγησία. Γι’ αυτόν τον -καθόλου σπάνιο πλέον- ατομικιστικό τύπο πολίτη η δημόσια σφαίρα περιορίζεται στην τακτοποίηση των οικονομικών του συμφερόντων. Πολιτισμός, ισότητα, ελευθερία, αξιοπρέπεια είναι ζητήματα δευτερεύουσας σημασίας -αν όχι παντελώς αδιάφορα.

Ποιός θέλει να πεθάνει;

 

 

σα δε μπορείς άλλο να παλέψεις
θα πεθάνεις
 Μπρεχτ

του Κώστα Ξ. Γιαννόπουλου

Τι ζητά ο Ρωμανός που βρίσκεται στην 24^η ημέρα απεργίας πείνας; Να σπουδάσει στην φυλακή.

Τι ζητούν οι συνομήλικοί του; Σπουδές, Εργασία, ένα μέλλον στον κόσμο.

Τι προσφέρει η κυβέρνηση, το κράτος; Ανεργία, αφαίρεση των εργασιακών δικαιωμάτων, φτώχεια, περιθωριοποίηση, εξαναγκασμό στην παραβατικότητα.

Τι θέλουν οι γονείς των νέων; Δικαίωμα στη ζωή για τον εαυτό τους και τα παιδιά τους.

Τι επιδιώκει η κυβέρνηση;  Να παραμείνει στην εξουσία. Δεν το καταφέρνει όσα και να δώσει.

Ο κ. Φορτσάκης και η εκδίκηση των Mικροαστών

 

 

Tου Σταύρου Παναγιωτίδη

Ο Μαξίμ Γκόρκι έλεγε στους Μικροαστούς του:
“Φοιτητής σημαίνει μαθητευόμενος κι όχι ρυθμιστής στη ζωή. Αν κάθε νεαρός στα είκοσί του χρόνια θέλει να γίνει κανονιστής της τάξης, τότε όλα θα γίνουν άνω-κάτω. [...] Σπούδασε, γίνε μάστορας στη δουλειά σου και τότε συζήτα… ως τότε όμως, κάθε ένας έχει κάθε δικαίωμα στις συζητήσεις σου να σου πει κάνε μόκο”.¹

Οι γραμμές αυτές στηλιτεύουν το συντηρητικό, αντιδραστικό πνεύμα των ανθρώπων που ενοχλούνται από οτιδήποτε διαταράσσει το υψηλό ιδανικό της τάξης, από ό,τι απειλεί να ταράξει την επιβεβαίωση των προσωπικών τους αξιών. Στην πραγματικότητα, των ανθρώπων που ενοχλούνται από τον ριζοσπαστισμό, από την εξέλιξη που νιώθουν πως ξεφεύγει μέσα από τα χέρια τους, από την απώλεια του ελέγχου. Γιατί αυτό είναι το πάθος του μικροαστού: ο έλεγχος.

Μιλάμε για λέξεις που μπήκαν στο χαρτί στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Το θεατρικό έργο του Γκόρκι ανέβηκε στο σανίδι πρώτη φορά το 1902. Από το τότε έτρεξε πολύ νερό στο αυλάκι, κι όσο κι αν η ηρακλήτεια ρήση αντηχεί, θυμίζοντας επιμόνως πως δεν μπορείς να πλυθείς δυο φορές στο ίδιο ποτάμι, φαίνεται πως πάντα θα υπάρχουν αυτοί που θα αρνούνται αυτήν την αλήθεια, που θεωρούν πως πολύ κακώς αφήσαμε πίσω μας εκείνα τα χρόνια, που πάντα θα προσπαθούν να γυρίσουν στη θαλπωρή των γνώριμων νερών της συντήρησης και του ελέγχου.

Ένας τέτοιος αντιηρακλείτιος θόρυβος είναι αυτός που υψώνει αυτές τις μέρες πάνω από το Πανεπιστήμιο ο -κατά την ατυχία του ιδρύματος και την κακή επιλογή των φορέων του- πρύτανης του ΕΚΠΑ. Ο άνθρωπος που επικαλείται την νομιμότητα, ενώ βρίσκεται στη θέση του επειδή τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης του Ιδρύματος απαγόρευσαν παρανόμως τη συμμετοχή άλλης υποψήφιας στις εκλογές. Ο επικαλούμενος την νομιμοφροσύνη, που καταγγέλεται από την Επιθεώρηση Εργασίας πως δεν επέτρεψε την είσοδο των ελεγκτών της στο χώρο ευθύνης του και πως, κατά παράβαση της εργατικής νομοθεσίας, κλείδωσε τους εργαζόμενους μέσα στο πανεπιστήμιο, με κίνδυο ακόμη και για τη σωματική τους ακεραιότητα. Ο νομιμόφρων που ως διορισμένος κυβερνητικός επίτροπος στη ΝΕΡΙΤ δεν έχει βρει μισή κουβέντα να πει για τις αντιθεσμικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης στο έργο της, για την απαγόρευση μετάδοσης ομιλιών και την πολυδάπανη υπερπροβολή της δραστηριότητας του πρωθυπουργού.

Ο κύριος πρύτανης όμως, μας τα είπε ευθέως. Η μικροαστική του πρεμούρα για να εκδηλώσει το πάθος του για την τάξη και τον έλεγχο τον έκανε να εκτεθεί. “Δεν μπορεί ο καθένας να μπαίνει χωρίς άδεια στο Πανεπιστήμιο. Αν ερχόταν κανείς στο σπίτι σας θα τον αφήνατε να περάσει έτσι;” διερωτήθηκε ενώπιον του τηλεοπτικού κοινού. Για να το άλλάξει, όταν του επισημάνθηκε πως το Πανεπιστήμιο δεν είναι το σπίτι του, λέγοντας πως “το Πανεπιστήμιο ανήκει στους καθηγητές και τους φοιτητές του”. Πολύ ενδιαφέρον αυτό, στ΄ αλήθεια. Γιατί όταν ολόκληρη η πανεπιστημιακή κοινότητα ήταν εναντίον του νόμου Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου, όταν δεν υπήρχε ούτε ένας Σύλλογος καθηγητών, εργαζομένων και φοιτητών που να έχει ταχθεί υπέρ του νόμου, τότε η επωδός των υποστηρικτών του, όπως ο κ. Φορτσάκης, ήταν πως “τα Πανεπιστήμια δεν ανήκουν στους καθηγητές και στους φοιτητές, αλλά στην κοινωνία που τα πληρώνει”! Αν λοιπόν τα Πανεπιστήμια ανήκουν στην κοινωνία, τότε κανείς δεν μπορεί να απαγορεύσει σε έναν πολίτη την είσοδο στο Πανεπιστήμιο. Αν, από την άλλη, το Πανεπιστήμιο ανήκει στην πανεπιστημιακή κοινότητα, τότε ο κ. Φορτσάκης πρέπει να παραιτηθεί αμέσως, διότι είναι πρύτανης με βάση έναν νόμο στον οποίο η συντριπτική πλειονότητα της πανεπιστημιακής κοινότητας έχει αντιταχθεί!

Να λοιπόν που τρία χρόνια μετά, καταλαβαίνουν όλοι γιατί η κυβέρνηση κατήργησε το πανεπιστημιακό άσυλο. Όχι για λόγους ασφαλείας, όχι για να ελεγχθούν οι παράνομες πράξεις. Το εμπόριο ναρκωτικών δίνει και παίρνει στο κέντρο της πόλης, εκεί που κανένα άσυλο δεν υπάρχει. Ξαναμπαίνει στα σχολεία, επειδή η κυβέρνηση απέλυσε τους σχολικούς φύλακες. Αν η κυβέρνηση ήθελε φύλαξη στα πανεπιστήμια θα μπορούσε να μην απολύει διοικητικούς, να προσλαμβάνει υπαλλήλους φύλαξης και όχι να δίνει τη φύλαξη με πανάκριβη εργολαβία -35% πιο δαπανηρή από το κόστος των υπαλλήλων- σε φουσκωτούς σεκιουριτάδες με στολές και αλεξίσφαιρα που σε κοιτάνε σαν επίδοξο κλέφτη σε πολυκατάστασημα ή σαν τρομοκράτη. Το άσυλο δεν καταργήθηκε “για να μην κάνουν κουμάντο στο Πανεπιστήμιο οι μειοψηφίες”, όπως μας έλεγαν, ενώ σήμερα  κάνει κουμάντο ένας άνθρωπος μόνος του. Όχι, ο στόχος δεν ήταν η ασφάλεια του Πανεπιστημίου. Ο στόχος ήταν η ασφάλεια του συστήματος. Ο στόχος ήταν να δείχνουμε ταυτότητα για να μπούμε στο Πανεπιστήμιο. Για να μείνει η κοινωνία έξω από το Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο μακρυά από την κοινωνία.

Από την πολιτική στη δημοκρατική ανυπακοή

Tου Κώστα Δουζίνα*

«Η πολιτική ανυπακοή είναι ατομική, η δημοκρατική συλλογική. Μια κυβέρνηση που εγκαταλείπει τις προεκλογικές της δεσμεύσεις ή παραβιάζει βασικά δικαιώματα και προφανείς ανάγκες της συντριπτικής πλειονότητας, χάνει τη δημοκρατική της νομιμοποίηση. Η πολιτική ανυπακοή του πλήθους αποτελεί αυθεντική ηθική και δημοκρατία εν δράσει, σε αντίθεση με την ανομία της εξουσίας. Είναι αυτό που φοβάται κάθε εξουσία»

Η ανθρωπότητα γεννιέται με ανυπακοή. Ο Αδάμ και η Εύα παρακούν τον Θεό αφήνοντας τον Παράδεισο για τη Γη. Ο Προμηθέας κλέβει τη φωτιά από τους Θεούς και δημιουργεί τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ο Σωκράτης παραβιάζει την ορθοδοξία της Αθήνας και πεθαίνοντας βάζει τον θεμέλιο λίθο της φιλοσοφίας.

Στη νεωτερικότητα, αντίσταση και ανυπακοή οδήγησαν σε όλες τις ελευθερίες που θεωρούμε δεδομένες. Η απελευθέρωση των δούλων, η καθολική ψήφος, βασικές προστασίες της εργασίας, η κατάργηση των διακρίσεων κατά των γυναικών, των φυλετικών και άλλων μειονοτήτων, για να αναφερθούμε μόνο στα βασικά, δεν θα υπήρχαν χωρίς τις «παράνομες» ενέργειες των ανυπάκουων. Αφαιρέστε από την ιστορία την αντίσταση κατά του ισχύοντος νόμου και θα βρισκόμασταν ακόμη σε δαντική Κόλαση.

Η «πολιτική ανυπακοή» είναι η σύγχρονη εκδοχή του «δικαιώματος αντίστασης» (jus resistantiae). Η έννοια έγινε γνωστή με το μαζικό κίνημα στις ΗΠΑ ενάντια στις ρατσιστικές διακρίσεις και τον πόλεμο στο Βιετνάμ που ξέσπασε με μία απλή πράξη ανυπακοής: η Αφροαμερικανίδα Rosa Parks αρνήθηκε το 1955 να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο σ’ έναν λευκό άντρα, όπως όριζε ο νόμος. Σημαντικοί φιλελεύθεροι φιλόσοφοι όπως η Hannah Arendt, ο John Rawls, ο Ronald Dworkin αλλά και το Ανώτατο Δικαστήριο συμφώνησαν ότι σε συγκεκριμένες περιστάσεις η ανυπακοή όχι μόνο επιτρέπεται αλλά επιβάλλεται – και τα δικαστήρια πρέπει να προστατεύουν αυτούς που την ασκούν.

Ο Νίξον από την άλλη πλευρά κατήγγειλε τους αντιφρονούντες ως «αναρχικούς» και «εξτρεμιστές» – αιτία των ταραχών δεν ήταν το Βιετνάμ ή ο ρατσισμός, αλλά η «έλλειψη σεβασμού προς το κράτος δικαίου». Ξέρουμε από την ιστορία ότι όταν η εξουσία απαντά στους ανυπάκουους με γενικότητες περί «κράτους δικαίου» έχει χάσει το επιχείρημα και το μόνο που της απομένει είναι η καταστολή. Θα λέγαμε ότι επιθέσεις κατά της ανυπακοής δείχνουν την αμνησία και ανοησία των κυβερνώντων. Αποτελούν την κύκνεια κακοφωνία ενός συστήματος εξουσίας.

“Τo τελευταίο μάθημα”

Με αφορμή το πρυτανικό μοντέλο που εκπροσωπεί ο κ.Φορτσάκης, η στήλη έγινε αποδέκτης του παρακάτω μηνύματος που υπογράφεται  από τον αναγνώστη μας κ.Αντώνη Πρεκατέ, δάσκαλο από τα Τρίκαλα. Του δίνουμε τον λόγο:

«Το τελευταίο μάθημα του Αριστόβουλου Μάνεση (δημοκράτη καθηγητή και συνταγματολόγου) στις φοιτήτριες και στους φοιτητές του. Με θάρρος ανέβηκε στην έδρα και είπε τα λόγια του Ν.Ι.Σαρίπολου (κορυφαίου συνταγματολόγου):
''Εάν βεβαίως η Ελευθερία εδιώκετο από όλη την Οικουμένη, ήθελε διασωθεί εν Ευρώπη. Εάν και απ' την Ευρώπη ολόκληρη εφυγαδεύετο, έπρεπε αυτή να βρει καταφύγιο στην κοιτίδα της ,την ωραία μας Ελλάδα. Εάν δε και απ' αυτή εξωθείτο, τότε η ιερά τούτη έδρα, η πανεπιστημιακή, άξια αυτής, ήθελε γίνει κρυπτήριο και κρυφιομύστες αυτής (σσ: οι μεμυημένοι, οι έμπιστοι της φύλαξης), οι στην πανεπιστημιακή έδρα της σοφίας λειτουργοί. Εάν δε τέλος και ενταύθα ο απηνής διωγμός κατελάμβανε αυτή, τότε ήθελον παραλάβει εγώ κάτω απ' την καθηγητική τήβεννό μου και καταβεί μελανείμων (σσ: ντυμένος στα μαύρα) την έδρα αυτή ως διοπετές τι παλλάδιο (σσ: που έρχεται απ' το Δία, κάτι το πολύ ιερό) κι έτσι κατακρύπτων αυτή (σσ: την Ελευθερία) έως ότου πιο αισιόδοξες και λαμπρές μέρες έρθουν, για να αποδώσω την φυγάδα στην πατρίδα''.

Η έκκληση του Αριστόβουλου Μάνεση στους φοιτητές του, στο τελευταίο του μάθημα, ήταν:
 ''Μην επιτρέψετε να σας εξανδραποδίσουν. Μέσα στους ζοφερούς και άρρωστους καιρούς διατηρήστε άγρυπνη και ανυπότακτη τη σκέψη σας, περιφρουρήστε την άγια υγεία και ρωμαλεότητα της ψυχής σας, κρατήστε στητό και το ανάστημά σας. Και αν η εξουσία που τη συμφέρει να έχει παθητικούς πολιτικά υπηκόους, αδιάφορους, σας πει ότι έτσι κάνοντας δεν είστε φρόνιμοι και νομοταγείς πολίτες, αποδείξτε ότι καλός πολίτης είναι μόνο ο ελεύθερος πολίτης, ο συνειδητός ενεργός και υπεύθυνος πολίτης. Και θυμίστε της αυτό που είπε ο Περικλής στον ''Επιτάφιο''. ΟΠΟΙΟΣ ΑΔΙΑΦΟΡΕΙ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΤΟΥ, ΕΙΝΑΙ ΟΧΙ ΦΙΛΗΣΥΧΟΣ, ΑΛΛΑ ΑΧΡΕΙΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ”.

Μην πυροβολείτε τους ολιγάρχες

Του Αρη Χατζηστεφάνου

 

Διεθνή μέσα ενημέρωσης κάνουν ανοιχτά λόγο για μια μαφιόζικου τύπου αστική τάξη που ελέγχει την Ελλάδα στο πρότυπο των Ρώσων ολιγαρχών και της ιταλικής μαφίας. Αλήθεια, ποιος περίμεναν να κυβερνά τη χώρα; Το αόρατο χέρι του Ανταμ Σμιθ;

 

Δημοκρατία, έλεγε ο Αριστοτέλης, είναι το καθεστώς στο οποίο κυριαρχούν οι ελεύθεροι και φτωχοί, ενώ ολιγαρχία, όταν κυριαρχούν οι πλούσιοι και ευγενούς καταγωγής. Ο ορισμός είναι τόσο ξεκάθαρος ώστε είναι σχεδόν αδύνατο να τον ξεχάσεις. Στο πέρασμα των χρόνων, όμως, πολλοί ήταν οι πλούσιοι και ολιγάριθμοι που προσποιούνταν ότι δεν τους αρμόζει ο τίτλος του ολιγάρχη. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης ο όρος «ολιγάρχες» έφτασε να χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά για τους νέους επιχειρηματίες της Ρωσίας και του πρώην ανατολικού μπλοκ που θησαύρισαν σε διάστημα λίγων ημερών λεηλατώντας τη δημόσια περιουσία. Ο όρος επανήλθε στο καθημερινό λεξιλόγιο της Δύσης μετά την πραξικοπηματική ανατροπή της ουκρανικής κυβέρνησης από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ.

Αυτό που ποτέ δεν αναφέρουν όμως τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης στη χώρα μας είναι ότι ο όρος χρησιμοποιείται κατά κόρον τα τελευταία χρόνια για να περιγράψει και την ελληνική οικονομική ελίτ. «Η ελληνική τραγωδία είναι οι ολιγάρχες-αρπακτικά» έγραφαν από τον Νοέμβριο του 2011 οι «Financial Times», συγκρίνοντας την κορυφή της ελληνικής αστικής τάξης με την Καμόρα – τη μαφία της Νάπολης. «Χρησιμοποιώντας τα υστερικά ΜΜΕ που ελέγχουν», συνέχιζε το άρθρο, «περιμένουν να κατασπαράξουν τη δημόσια περιουσία που ιδιωτικοποιείται». Ενα χρόνο αργότερα το γερμανικό περιοδικό «Stern» εντόπιζε τους Ελληνες ολιγάρχες στα πρόσωπα συγκεκριμένων επιχειρηματιών, όπως ο Μπόμπολας, ο Αγγελόπουλος, ο Βαρδινογιάννης, ο Λάτσης και ο Κόκκαλης. Για άλλη μια φορά γινόταν σύγκριση με τους Ρώσους ολιγάρχες και την ιταλική μαφία, ενώ οι συντάκτες δεν παρέλειπαν να αναφερθούν και στο παρελθόν συγκεκριμένων επιχειρηματιών, όπως λόγου χάρη τις φερόμενες σχέσεις του Κόκκαλη με τη Στάζι κ.ο.κ.

Το τελευταίο κρούσμα μάς έρχεται αυτό τον μήνα από το περιοδικό «Foreign Affairs» -τη βίβλο της αμερικανικής διπλωματίας- σε ένα άρθρο με τίτλο: «Η κακοδιοίκηση των ολίγων – Πώς οι ολιγάρχες κατέστρεψαν την Ελλάδα». Το άρθρο βρίθει από ανακρίβειες (παρουσιάζει τον ΣΥΡΙΖΑ σαν ένα «ακροαριστερό κόμμα [sic] που θέλει να εθνικοποιήσει τις τράπεζες [sic] και να βγάλει την Ελλάδα από το ΝΑΤΟ [sic]», περιλαμβάνει τερατώδη ψέματα («η Ελλάδα είχε πάνω από ένα εκατομμύριο δημοσίους υπαλλήλους»), ενώ αναπαράγει αυτολεξεί την κυβερνητική προπαγάνδα περί εξόδου από την κρίση («πρωτογενές πλεόνασμα», «επιτυχής έξοδος στις αγορές» κ.ο.κ). Ο συντάκτης του, μάλιστα, σε ένα κρεσέντο νεοφιλελευθερισμού εκφράζει την πικρία του για το γεγονός ότι οι δαπάνες υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκαν προς στιγμήν επί κυβερνήσεως Καραμανλή. Παρ’ όλα αυτά το κείμενο του «Foreign Affairs» παρουσιάζει στοιχεία για τους Ελληνες ολιγάρχες, που κανένας εχέφρων δημοσιογράφος δεν θα τολμούσε να αναπαραγάγει στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης, εάν δεν ήθελε να απολυθεί σε διάστημα 24 ωρών. Για άλλη μια φορά παρελαύνουν τα ονόματα των Βαρδινογιάννη και Μπόμπολα, ενώ στους ολιγάρχες προστίθενται τώρα και ο Ψυχάρης και ο Σάλλας. Στο κείμενο, μάλιστα, επισημαίνεται ότι «η είσοδος της Ελλάδας στην Ε.Ε. το 1981 [εννοεί μάλλον στην ΕΟΚ]… δεν αποδυνάμωσε τις παραδοσιακές ιεραρχίες αλλά τις ενδυνάμωσε», προσφέροντας στους Ελληνες ολιγάρχες νέες πηγές ρευστότητας.