Ένας "έξυπνος άνθρωπος

Ο Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ είναι ένας έξυπνος άνθρωπος. "Αποφασίζουμε για κάτι και στην συνέχεια το αφήνουμε να διαρρεύσει και περιμένουμε λίγο να δούμε τι θα συμβεί", λέει ο πρωθυπουργός του μικρού Λουξεμβούργου, αποκαλύπτοντας τα κόλπα με τα οποία προτρέπει τους ηγέτες τής Ε.Ε. να χειρίζονται την ευρωπαϊκή πολιτική. "Αν δεν υπάρξει μεγάλη κατακραυγή και δεν γίνουν ταραχές, επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα έχουν ιδέα για το τι έχουμε αποφασίσει, υλοποιούμε τις αποφάσεις μας, βήμα-βήμα, ώσπου δεν θα υπάρχει γυρισμός" (Der Spiegel, "Η δημοκρατία των Βρυξελλών", 27/12/1999).
Θα θυμάστε ότι ο κ. Τσίπρας έχει αποκαλέσει τον Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ "πολύ καλό φίλο της Ελλάδος". Όταν έλεγε τα παραπάνω στον Der Spiegel, ο κ. Γιούνκερ ήταν απλώς πρωθυπουργός τού Λουξεμβούργου. Όμως, όταν στις 22/6/2016 σε συνεντευξή του στην Frankfurter Allgemeine Zeitung αποκάλυπτε τα παρακάτω σχετικά με το περυσινό δημοψήφισμα στην χώρα μας, ήταν πρόεδρος της Κομμισσιόν:

Το σημαντικό τότε ήταν να πούμε στον ελληνικό λαό ότι σ' εκείνο το δημοψήφισμα διακινδυνευόταν η παραμονή τής Ελλάδας στον ευρώ. Όμως, το ελληνικό δημοψήφισμα αφορούσε λιγώτερο τον ρόλο τής Ελλάδας στην Ε.Ε. απ' ότι τον ρόλο τού κ. Τσίπρα στην Ελλάδα. Ήθελε μια νέα εντολή και το πέτυχε. Στην συνέχεια, πολύ σύντομα συμφώνησε μέσω διαπραγματεύσεων σε μια συμφωνία όχι πλήρως συνεπή προς όσα είχε υποσχεθεί κατά την εκστρατεία για το δημοψήφισμα. Όμως, αυτό δεν ανησυχούσε τόσο εμένα όσο τον κ. Τσίπρα. Βασικά, δεν είμαι οπαδός των δημοψηφισμάτων... 

Βρυξέλλες, 22/2/2005, Σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ: Ζακ Σιράκ, Τζωρτζ Μπους Β', Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ

Η μετατροπή του Κοινού σε Μάζα

C. W. Mills
(1916-1962)

«Η μετατροπή του κοινού σε μάζα μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, διότι μας βοηθάει ουσιαστικά να καταλάβουμε τι εστί εξουσιαστική ελίτ. […] Πρέπει να εξετάσουμε τέσσερα σημεία για να κατανοήσουμε τη διαφορά μεταξύ κοινού και μάζας.

1. Πρώτα-πρώτα, την αριθμητική σχέση ανάμεσα σ΄εκείνους που εκφέρουν και σ’ εκείνους που δέχονται απόψεις. Είναι ο πιο απλός τρόπος για να αποτιμήσουμε την κοινωνική σημασία των μμε. Στο μετασχηματισμό αυτής της σχέσης συναντάμε, περισσότερο από κάθε άλλο παράγοντα, το πιο ουσιώδες στοιχείο των προβλημάτων του κοινού και της κοινής γνώμης στην σύγχρονη εξέλιξη της δημοκρατίας. Στο ένα άκρο της κλίμακας του επικοινωνείν έχουμε δυο ανθρώπους που απευθύνονται προσωπικά ο ένας στον άλλον. Στο άλλο άκρο, έχουμε ένα φερέφωνο που μιλάει απρόσωπα μέσα από ένα δίκτυο μέσων επικοινωνίας σε εκατομμύρια ακροατές και θεατές. […]

2. Η δεύτερη διάσταση που πρέπει να μας απασχολήσει, είναι η δυνατότητα απάντησης σε μια άποψη χωρίς να επισύρονται μέτρα καταστολής προερχόμενα από το εσωτερικό ή το εξωτερικό της χώρας. Η τεχνική ολοκλήρωση των μμε δημιουργεί μια αριθμητικά ασθενέστερη σχέση ανάμεσα σ’ εκείνους που μιλούν κι εκείνους που ακούνε, καταργώντας από τους δεύτερους κάθε δυνατότητα να απαντήσουν ελεύθερα. Μπορούν άλλωστε να υπάρχουν σιωπηροί κανόνες γύρω από το εργασιακό καθεστώς και την ανεπίσημη δομή των μμε, μέσα από τους οποίους θα αποφασίζεται ποιος θα μιλήσει, πότε και για πόση ώρα. Οι κανόνες αυτοί μπορεί να τηρούν ή και να μην λαμβάνουν καθόλου υπόψη τους επίσημους κανόνες και το νομικό καθεστώς που διέπει τα μμε. Οριακά, είναι δυνατόν να οδηγηθούμε σε ένα απόλυτο μονοπώλιο της άποψης, την οποία θα εξακοντίζουν καταπάνω σε καθυποταγμένες ομάδες καταλανωτών των μμε, που δεν θα έχουν καμιά δυνατότητα απάντησης, ούτε έστω “κατ’ ιδίαν”. […]

3. Πρέπει επίσης να εξετάσουμε τη σχέση ανάμεσα στη διαμόρφωση των απόψεων και την πραγμάτωσή τους με τη μορφή μιάς κοινωνικής δράσης, την ευκολία με την οποία η κοινή γνώμη μπορεί να επηρεάσει σημαντικές αποφάσεις. Φυσικά, η δυνατότητα που έχουν οι άνθρωποι να βάλουν συλλογικά σε πράξη τις απόψεις τους, περιορίζεται από τη θέση την οποία έχουν μέσα στη δομή της εξουσίας. Αυτή η δομή μπορεί να είναι τέτοια, που να περιστέλλει δραστικά τη δυνατότητά τους να δράσουν∙ ή, πάλι, να είναι τέτοια που να επιτρέπει ή ακόμα και να ευνοεί τη δράση τους. […]