Το DNA των φτωχών και οι δημοκρατίες της Wall Street

«Όσοι πλουτίζουν πιθανότατα συγκαταλέγονται στους πλέον έντιμους ανθρώπους της κοινωνίας. Θα σας το πω ξεκάθαρα: Οι 98 στους 100 πλούσιους της Αμερικής είναι έντιμοι.

Γι’ αυτό είναι πλούσιοι. Γι’ αυτό τους εμπιστεύονται χρήματα. Γι’ αυτό δημιουργούν τεράστιες επιχειρήσεις και βρίσκουν πολλούς ανθρώπους πρόθυμους να εργαστούν γι’ αυτούς. Επειδή είναι έντιμοι.

Εκφράζω συμπάθεια για τους φτωχούς, όμως οι φτωχοί που αξίζουν τη συμπάθεια μας είναι ελάχιστοι. Είναι λάθος να συμπονούμε κάποιον που έχει τιμωρήσει ο θεός για τις αμαρτίες του. Ας θυμόμαστε ότι κάθε φτωχός στην Αμερική περιήλθε σ’ αυτή την κατάσταση εξαιτίας των ελαττωμάτων του.»

Αυτό το απόσπασμα ομιλίας θα μπορούσε να θεωρηθεί σύγχρονο, αν δεν περιείχε τη φράση «που έχει τιμωρήσει ο θεός για τις αμαρτίες του». Ένας νεοφιλελεύθερος δεν θα μιλούσε για τον θεό, αλλά μόνο για την τεμπελιά και την ανικανότητα (και λοιπά ελαττώματα) κάποιων ατόμων -που συνήθως εκμεταλλεύονται το κοινωνικό κράτος και σπαταλάνε τα επιδόματα.

~~

Αυτή η φράση «περί εντιμότητας των πλουσίων» ειπώθηκε απ’ τον νομικό, ιερέα και συγγραφέα Ράσελ Κόνγουελ, στα χρόνια που ακολούθησαν τον Αμερικανικό Εμφύλιο (μετά το 1865), στις διαλέξεις που έδινε σε όλη τη χώρα, μιλώντας σε εκατομμύρια ακροατές για το δίκιο των πλουσίων και την ανικανότητα των φτωχών.

Στον 19ο αιώνα ο καπιταλισμός αντιλήφθηκε ότι δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει τα κοινωνικά κινήματα, τις απεργίες, τις εξεγέρσεις, τη δυσαρέσκεια των φτωχών όπως οι προκάτοχοι βασιλιάδες και φεουδάρχες (το Κομμουνιστικό Μανιφέστο εκδόθηκε το 1848 κι ο αναρχισμός του Μπακούνιν «ιδρύθηκε» το 1870).

Γράφει ο Χάουαρντ Ζιν:
«Η επιβολή ελέγχου στη σύγχρονη εποχή απαιτούσε κάτι περισσότερο απ’ τη βία και τους νόμους.
Απαιτούσε να διδαχθεί ο πληθυσμός ότι όλα έβαιναν καλώς. Έτσι τα σχολεία, οι εκκλησίες και τα λαϊκά αναγνώσματα δίδασκαν ότι το να είναι κάποιος πλούσιος αποτελούσε σημάδι ανωτερότητας κι ότι η φτώχεια ήταν σημάδι προσωπικής αποτυχίας.»

Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση

του Αλέκου Αναγνωστάκη*

Η τελική απάντηση στο ερώτημα αν η τεχνολογία, που αναπτύσσεται αντικειμενικά, θα ωφελήσει ή όχι την ανθρωπότητα, μπορεί να δοθεί μόνο από τους συσχετισμούς –και τη δυναμική τους–  ανάμεσα στην εργατική και την αστική πολιτική. Εκεί, στη διεκδίκηση πρωτίστως όχι μόνο του χρόνου που απελευθερώνει η σύγχρονη επιστήμη αλλά και του χρόνου που απελευθερώνει την ίδια την εργασία.

Από τους νομάδες μέχρι τα ρομπότ

• Το χθες και το αύριο

Η αγροτική επανάσταση οδήγησε στο τέλος της νομαδικής ζωής. Η ανακάλυψη του ατμού, η δεύτερη τεχνολογική επανάσταση, σημάδεψε τη βιομηχανική επανάσταση, καθόρισε το πέρασμα από τον εμβρυακό στον ώριμο-βιομηχανικό καπιταλισμό.


Η τρίτη επιστημονική και τεχνολογική επανάσταση, η ανακάλυψη του ηλεκτρισμού, οι ηλεκτρικές μηχανές και ο μαζικός εξηλεκτρισμός, αποτέλεσαν τα θεμέλια της μετάβασης του καπιταλισμού στο μονοπωλιακό του στάδιο. Συνέβαλαν καθοριστικά σε ένα άλμα στην ποιότητα της ζωής και της δουλειάς του  ανθρώπου. Η νύχτα έπαψε να είναι όπως παλιά. Οι ατμομηχανές και οι ηλεκτρικές μηχανές έσπασαν τα μέχρι τότε όρια που έθετε στην εργασία η μυϊκή δύναμη του ανθρώπου. Πολλαπλασίασαν τις ασκούμενες  δυνάμεις και ροπές.


Η έλευση της Πληροφορικής και ειδικά των υπολογιστών, των ρομπότ και των οπτικών ινών, η ποιοτική ανάπτυξη της Γενετικής, της Βιοτεχνολογίας και της Μοριακής Βιολογίας, επέφεραν την τέταρτη οικουμενική τεχνολογική επανάσταση στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οι σύγχρονες υπεραυτόματες μηχανές πολλαπλασιάζουν πλέον όχι μόνο την ασκούμενη μυϊκή δύναμη αλλά και την «ασκούμενη πνευματική δύναμη» στην εργασία, στη ζωή. Ρεαλιστικοποιούν – και αυτή είναι ποιοτική διαφορά με τις μηχανές της τρίτης επιστημονικοτεχνολογικής επανάστασης  – τη δυνατότητα επεξεργασίας πρωτοφανούς όγκων δεδομένων και την άσκηση μεγα – υπολογιστικών  πράξεων και πολυσύνθετων εντολών.

Το κώμα της Αριστεράς

Περικλής Κοροβέσης          

      

Οσοι ισχυρίζονται πως υπάρχει στη χώρα μας λεξιπενία, υπάρχει ένα επιχείρημα που μπορεί να τους αποστομώσει. Να δουν τα κοσμητικά επίθετα που κυκλοφορούν στην πιάτσα για να χαρακτηρίσουν τον πρωθυπουργό μας.


Και εδώ πρέπει να παραδεχτούμε πως η μεγαλύτερη εφευρετικότητα στους χαρακτηρισμούς προέρχεται από τους πρώην συντρόφους. Και αυτό δεν είναι παράξενο. Οπου υπάρχει μια αλήθεια, είτε θρησκευτική είτε πολιτική, οι ερμηνείες είναι πολλές.


Και η πλειοψηφία -κατά κανόνα- καθορίζει το σωστό δόγμα, ενώ η μειοψηφία γίνεται αίρεση ή αιρέσεις, ανάλογα με τις διασπάσεις.


Εντούτοις πίσω από όλους αυτούς τους χαρακτηρισμούς κρύβονται δύο ερωτήματα που ακούω συχνά, ιδίως από νεανικές παρέες: «Είπε ο Τσίπρας συνειδητά ψέματα για να κερδίσει τις εκλογές;» ή «Ο Τσίπρας πρόδωσε τις ιδέες της Αριστεράς και αποστάτησε;»


Και δεν μου ζητούν μια θεωρητική ανάλυση. Αλλά τι έχω καταλάβει εγώ μέσα από τη μακρόχρονη ανάμειξή μου για την ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ.


Και έτσι αναγκαστικά αυτό το κoμμάτι θα έχει την προσωπική μου εμπειρία μαζί με τον όποιο κίνδυνο να χάσει την αντικειμενικότητά του. (Κάθε προσωπικό κείμενο είναι υποκειμενικό, άσχετα αν εκφράζει μια αντικειμενική αλήθεια. Π.χ. προσωπικές μαρτυρίες για το Αουσβιτς.)

Πως έχασα τον πόλεμο κατά των υπερμικροβίων

Πως έχασα τον πόλεμο κατά των υπερμικροβίων

 

(Σήμερα, 18 Νοέμβρη, είναι η Ευρωπαϊκή μέρα κατά των αντιβιοτικών. Διαβάστε το γιατί καθώς και το γιατί είναι πολύ αργά, σε άρθρο μου που αναδημοσιεύω από προηγούμενο τεύχος του Holistic Life)

 

Εκεί έξω μαίνεται ένας ακόμη πόλεμος, αόρατος στο γυμνό οφθαλμό. 

 

Είναι ο πόλεμος κατά των υπερμικροβίων.

 

Και τον χάνουμε.

 

Και ο λόγος που τον χάνουμε είναι η ανθρώπινη απληστία σε συνδυασμό με την έλλειψη ιατρικής και όχι μόνο κουλτούρας που διαμόρφωσαν συνθήκες πολύ δυσοίωνες για την παγκόσμια δημόσια υγεία.

Βαλκανίλα και καγκουριά

Τις νύχτες η Αθήνα είναι σιωπηλή και αργόσυρτη, σχεδόν ακίνητη. Οι πιάτσες ταξί φυτρώνουν παντού, μικρές κίτρινες αποικίες. Παρ’ όλ’ αυτά, κίνηση βουβή, αραιή. Η άνοιξη καταφέρνει να ζωηρέψει την πόλη μόνο πέριξ του Σαββάτου, και μόνο στις ορισμένες ζώνες διασκέδασης. Πολλά μπαρ φτάνουν τη happy hour με φτηνά ποτά έως τις 9 και 10, για να πείσουν την πελατεία να κεραστεί κάτι· οι νεότεροι ψωνίζουν μπίρες και κρασιά χύμα από το περίπτερο, τα πίνουν σε σκαλάκια και παγκάκια, σε αστικά ξέφωτα.

Στις λεωφόρους έχουν ελαττώσει τις περατζάδες ακόμη και οι κάγκουρες, η πολυπληθής πλην ανομοιογενής φυλή των λαϊκών που ιππηλατούν στην πόλη πάνω σε παπιά με κομμένες εξατμίσεις ή σε πειραγμένα αυτοκινητάκια φορτωμένα μπάσα, με σαμπγούφερ που πιάνουν όλο το πορτμπαγκάζ. Στις αντλίες παραγγέλνουν βενζίνη τρία ή πέντε ευρώ, όσο για μια βόλτα το σαββατόβραδο.

Στις κεντρικές συνοικίες, ακόμη και στα θεματικά πάρκα της διακσέδασης, Γκάζι και Ψυρρή, το χρώμα και η αύρα έχουν αλλάξει, τα αλλάζει ραγδαία η κρίση και η φτώχεια. Μια βαλκανίλα τα σκεπάζει όλα, ημιορατή ακόμη, σαν τούλινος μαδύας, που όμως επιμένει και εντείνεται, σταθερά.

Δεν εννοώ μόνο τα μικρομπακάλικα και τα πρόχειρα στέκια φαγητού με τις εξωτικές αλλόγλωσες επιγραφές, τα πακιστάνικα κουρεία, τα τηλεφωνικά-ιντερνετικά μαγαζάκια. Είναι κι αυτά ασφαλώς, ανεπτυγμένα σε διάρκεια σχεδόν μιας εικοσαετίας. Εννοώ περισσότερο μια υποχώρηση του επιδεικνυόμενου πλούτου δυτικού τύπου, στα αυτοκίνητα, στα ρούχα, στα αξεσουάρ, στον τρόπο που ξεχώριζαν οι πολίτες ευρωζώνης από τους τριτοκοσμικούς και τους ανατολικοευρωπαίους. Τα διακριτικά γνωρίσματα συγχέονται, διότι η αγοραστική δύναμη των ανέργων είναι παντού ίδια, μηδαμινή. Η βαλκανική αύρα, ίσως και ανατολικομεσογειακή, απλώνεται πολύχρωμη, μελαγχολική, με υποβόσκουσα επιθετικότητα, πλανάται πάνω σε ρημαγμένες βιτρίνες και φαλιρισμένα μαγαζιά, σε θορυβώδη γκράφιτι και μαρκαρίσματα, σε καφενεία ανάγκης με φωναχτές επιγραφές «καφές 1€», σε φούρνους που ξεφυτρώνουν διαρκώς, στα κλειστά περίπτερα και τις πολλαπλασιαζόμενες τυφλές ζώνες του κέντρου. Ιδίως μετά το δειλινό, όταν τα χρώματα ξεβάφουν και τα φώτα είναι λιγοστά.