Περικλής Κοροβέσης: Η ομάδα του Τσίπρα κατόρθωσε να εξαφανίσει την Aριστερά

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στους Σταμάτη Μαυροειδή και Μιχάλη Σιάχο

Το ραντεβού που δώσαμε από τα μέσα του Σεπτέμβρη, τελικά πραγματοποιήθηκε στα τέλη Νοέμβρη. Οποιαδήποτε συζήτηση με τον Περικλή Κοροβέση έχει αξία για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Αν κάτι τον διακρίνει δεκαετίες τώρα, είναι η επιμονή του σε αρχές, η επιμονή του στον άνθρωπο, τις ανάγκες και τις αδυναμίες του. Μια επιμονή, όμως, που δεν έγινε ποτέ ούτε γραφική, ούτε και εξουσιαστική. Ποτέ δεν θα πει κάτι ο Περικλής, με όποιον κι αν συζητάει, με ύφος ινστρούχτορα, με ύφος… παλιάς καραβάνας που δεν σηκώνει αμφισβήτηση. Ανοιχτός στην κουβέντα, επίμονα αριστερός σε κάθε του βήμα κι αθεράπευτα αντιεξουσιαστής, ευαίσθητος και δεκτικός σε κάθε σκέψη και πρόταση, αλλά ταυτόχρονα αυστηρός απέναντι σε όποιον και ό,τι διαστρέφει περιεχόμενα και αξίες που διαχρονικά πραγμάτωσαν απλοί αγωνιστές, χωρίς ανταλλάγματα κι οφίτσια. «Πρέπει να κάνουμε μια διάκριση στην αριστερά. Σ’ αυτούς που προσφέρουν και σ’ αυτούς που επωφελούνται», σημειώνει χαρακτηριστικά…

 

«Η αδράνεια ροκανίζει το μέλλον»… Θα θέλατε κ. Κοροβέση να γίνετε λίγο πιο αναλυτικός στο τι ακριβώς εννοούσατε όταν βάλατε αυτόν τον τίτλο στο τελευταίο σας βιβλίο;

Εδώ και πολλά χρόνια, από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 είχα συλλάβει την ιδέα ότι μας χρειάζεται ένας νέος διαφωτισμός, γιατί τα παλιά μας εργαλεία, όπως είχαν διαμορφωθεί στη Σοβιετική Ένωση και στην Κίνα, ήτανε σκουριασμένα και δεν μας επέτρεπαν να δούμε την πραγματικότητα. Αντί να βλέπουμε την κοινωνία και να την αναλύουμε για να δούμε τι θα κάνουμε, βλέπαμε την ιδεολογία, κι αυτό κατά κάποιο τρόπο προσομοίαζε σε θεολογικό φαινόμενο: Να κρατήσουμε την ιδεολογική πίστη. Η συλλογικότητα είναι μέσα στη φύση του ανθρώπου και στο σημείο που ο άνθρωπος φεύγει από τη συλλογικότητα και αδρανεί γίνεται ο καλύτερος σύμμαχος της καταπίεσης. Οι τύραννοι φοβούνται τον ενεργό πολίτη. Το λέει κι ο Μπρέχτ: «Αν δεν υπήρχα εγώ οι τύραννοι θα κοιμόντουσαν καλύτερα». Επομένως, όταν αδρανείς –είναι σκληρό αυτό που θα πω– στην ουσία βάζεις πλάτη στους Χρυσαυγίτες.

«Για μένα η εξουσία είναι μια μορφή τρέλας, γι’ αυτό και γίνεται επικίνδυνη, γι’ αυτό και σκοτώνει τόσο εύκολα…»

Τι κάνει, όμως, τον πολίτη να γίνεται αδρανής;


Οι εξουσίες από την εποχή των Φαραώ και του μεγάλου βασιλιά στην Περσία έχουν αποκτήσει μια τεράστια πείρα πώς να κάνουν τον πολίτη ανενεργό, πώς θα τον βγάλουν από τη μέση για να μη έχει δικαιώματα. Στις αποικίες υπήρχε μια συνεδρίαση της Ιερής Εξέτασης (το αναφέρει, νομίζω, ο Μπαρτολομέο ντε λα Κάσας) η οποία έθεσε το ερώτημα αν οι ινδιάνοι είναι ανθρώπινα όντα ή είναι ζώα; Και λίγο αργότερα με τις κατακτήσεις του ιμπεριαλισμού, ο μαύρος στοίχιζε όσο ένα άλογο. Όταν χάνεις την ανθρώπινη ιδιότητα, αναγκαστικά σού επιβάλουν να μη έχεις κανένα δικαίωμα. Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό που κάνει αδρανείς τους ανθρώπους είναι γιατί «τελειώσανε» την κρατική διαπαιδαγώγηση: Να μην είσαι τίποτα, να κοιτάς τη… δουλίτσα σου. Κι από ’κει και πέρα είναι αυτοί που αποκτάνε συνείδηση χωρίς να έχουν δικαιώματα, αυτοί δηλαδή που κινούν την ιστορία τελικά. Νομίζω, λοιπόν, ότι η αδράνεια είναι το φυσικό προϊόν της εξουσίας και μόνο ο εξεγερμένος που ζητάει τα δικαιώματά του μετράει σαν πολίτης. Δεν νομίζω ότι είναι κάτι ψυχολογικό, δειλία ή οτιδήποτε άλλο. Σου λένε: θέλεις να πας μπροστά; Κάνε το κορόιδο.

Η συλλογικότητα ατόνησε επειδή η κυρίαρχη εξουσία ώθησε εντέχνως τα πράγματα προς τον ατομισμό ή μήπως και η αριστερά συνέβαλλε ενεργητικά σε αυτήν την αδράνεια;

Να το πω ευθαρσώς; Η αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ είναι η ταφόπετρα του κινήματος και θα πάρει πολλές δεκαετίες μέχρι να ξαναδιαμορφωθεί μια άλλη αριστερά. Αυτό που λέω είναι προκλητικό αλλά δεν πειράζει. Θα συνεχίσω όμως λέγοντας ότι ούτε η Κατοχική, ούτε η εμφυλιοπολεμική Ελλάδα μπόρεσε να καταστρέψει την αριστερά. Μετά τη συντριβή του ΚΚΕ, που ήταν και στρατιωτική και πολιτική, σε οχτώ χρόνια μέσα η ΕΔΑ έγινε αξιωματική αντιπολίτευση. Που σημαίνει ότι αυτός που κατόρθωσε να εξαφανίσει την αριστερά είναι η ομάδα του Τσίπρα στον ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί εν προκειμένω, ο κόσμος είχε ποντάρει την ουτοπία και αντί γι’ αυτήν βγήκε μια δραματική απογοήτευση. Να επιστρέψουμε στο ερώτημα: Η συλλογικότητα δεν είναι αναγκαστικά πολιτική. Μπορεί να είναι πανηγύρι, μπορεί να είναι μαγαζί, να είναι μια καλή ταβέρνα που δεν δουλεύει για το κέρδος, μια θεατρική ομάδα, μπορούν να είναι πολλά και διαφορετικά πράγματα. Υπάρχουν διάφορες συλλογικότητες που συγκλίνουν και δημιουργούν πολιτικό προϊόν.

Ολη η εξουσία στην Καρδίτσα

       

Συντάκτης: Περικλής Κοροβέσης

     

Οι άνθρωποι έχουν την τάση να πιστεύουν σε πράγματα που δεν υπάρχουν. Συχνά το ανύπαρκτο γίνεται πιο πιστευτό, όσο και αν αυτό μπορεί να αποβεί εξαιρετικά επικίνδυνο. Ιδεολογίες -που είναι η εγκόσμια θρησκεία- πείθουν τον άνθρωπο πως μπορεί να σωθεί, άσχετα αν θα καταλήξει κρέας για τα κανόνια.


Να σταθούμε μόνο στον ναζισμό και τον φασισμό, που επανήλθαν θριαμβευτικά με την εκλογή του Τραμπ, μεταλλαγμένοι βέβαια, αλλά εξίσου επικίνδυνοι. Και ίσως προάγγελοι για το τι μας περιμένει στην Ευρώπη. Τα τεράστια πλήθη στις συγκεντρώσεις του Χίτλερ και του Μουσολίνι είχαν πειστεί πως θα σωθούν και θα ζήσουν ένα καλύτερο μέλλον.


Ασχετα αν στον πόλεμο τα κορμιά τους διαμελήθηκαν σε τέτοιο σημείο, που δεν μπορούσαν να γίνουν αναγνωρίσιμα. Κανείς δεν ήξερε αυτό το λιωμένο κεφάλι ή το κομμένο χέρι ή το μισό πόδι πού ανήκε.


Και τους συναρμολόγησαν όπως όπως για να τους συσκευάσουν σε ένα φέρετρο. Πολλοί στη συσκευασία του ενός. Και συχνά από περισσευούμενα ανθρώπινα μέλη του εχθρικού στρατοπέδου.
Από αυτήν την τάση του ανθρώπου ευδοκιμούν η απατεωνιά και ο πολιτικός λόγος της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ο απατεώνας με τον πολιτικό αρχηγό έχουν ποσοτική διαφορά. Οχι ποιοτική διαφορά. Και οι δύο εκπονούν ένα αφήγημα που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα και ως εκ τούτου είναι ανεφάρμοστο.

Η παντοδυναμία των ηλιθίων

      

Συντάκτης: Περικλής Κοροβέσης      

Κατά κανόνα οι άνθρωποι παίρνουν την πραγματικότητα ως δεδομένη. Σου λένε: «Ετσι είναι τα πράγματα, έτσι τα βρήκαμε και έτσι πάντοτε ήταν».


Και αφού λοιπόν τα πράγματα είναι ίδια και απαράλλαχτα, μήπως πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να προσαρμοστούμε, όσο γίνεται καλύτερα, και να κοιτάξουμε να βελτιώσουμε τη θέση μας, όσο γίνεται καλύτερα;


Και αυτό σημαίνει, κατά κανόνα, κυνήγι χρημάτων, σπίτι, αυτοκίνητο, δάνειο και κατανάλωση μέχρις εσχάτων και πλήρης αδιαφορία για την κοινωνία και τον διπλανό μας.


Και δημιουργούνται ανεπαίσθητα τείχη γύρω μας για να μας προστατέψουν από τον ξένο και τον διαφορετικό, που δεν είναι σαν κι εμάς, άρα είναι μια εν δυνάμει απειλή, αφού η ύπαρξη του άλλου, με το «αλλιώτικο» που είναι, βάζει υπό αμφισβήτηση το κανονικό που είμαστε εμείς. Αυτοί οι άνθρωποι δημιουργούν και μια δικιά τους γλώσσα.


Είναι κατά κανόνα πομποί και καθόλου ή ελάχιστα δέκτες. Είναι σίγουροι πως ξέρουν, γι’ αυτό δεν κάνουν τον κόπο να ακούσουν τι λένε οι άλλοι, γιατί εκ των προτέρων είναι πεισμένοι πως οι άλλοι δεν ξέρουν ή, στην καλύτερη περίπτωση, είναι διαφορετικοί.


Αυτή η μεγάλη κατηγορία ανθρώπων έλκεται από τα κόμματα εξουσίας και ψηφίζει σαν να παίζει τις οικονομίες της -αλλά με κομπίνα- στο Χρηματιστήριο.


Και αυτοί οι άνθρωποι πόνταραν λάθος μια φορά, μπορεί να το διορθώσουν τζογάροντας στο επόμενο ή στο μεθεπόμενο κόμμα εξουσίας, πριν καταλήξουν στο συμπέρασμα πως όλοι είναι «ίδιοι» και αρχίσουν να προαλείφονται για ψήφο στη Χρυσή Αυγή.


Το βασικό επιχείρημα είναι: «Τους δοκιμάσαμε όλους. Να δοκιμάσουμε και αυτούς». Στον αντίποδα αυτής της πλειονότητας υπάρχει και μια μειονότητα που βάζει πάντα ένα «γιατί» και θέτει μια σειρά από ερωτήματα, συχνά με την περιέργεια ενός παιδιού.

Οι οβίδες του πολιτισμού

    

Περικλής Κοροβέσης - Εφημερίδα τών Συντακτών

     

Το 1793, κατέφτασε στην Κίνα μια διπλωματική αποστολή από τη Μεγάλη Βρετανία με επικεφαλής έναν πανέξυπνο και πεπειραμένο πολιτικό: τον Τζορτζ Μακάρτνι. Σκοπός της αποστολής ήταν η αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων, με προοπτική την κατάκτηση της αχανούς αγοράς της Κίνας.

Η αποστολή κουβαλούσε δεκάδες κιβώτια με πλούσια δώρα για τον αυτοκράτορα Κιανλόγκ. Ολα, βιομηχανικά προϊόντα που μαρτυρούσαν την υψηλή τεχνολογία της Βρετανίας. Ανάμεσα στα δώρα ήταν και κάποια υπερσύγχρονα κανόνια που μπορούσαν να ρίξουν εφτά οβίδες το λεπτό.

Για την εποχή του ήταν ένα υπερόπλο που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον για την απόκτηση νέων αποικιών. Ο αυτοκράτορας άκουσε τον Μακάρτνι με προσοχή και αρνήθηκε όχι μόνο όλα τα δώρα του αλλά και την εγκατάσταση μιας πρεσβείας στην Κίνα.

«Η ουράνια αυτοκρατορία μας έχει τα πάντα σε αφθονία και δεν υπάρχει τίποτα που να μας λείπει. Δεν έχουμε ανάγκη να εισαγάγουμε τίποτα από αυτούς τους βαρβάρους με αντάλλαγμα τα δικά μας προϊόντα». Αυτό είπε ο αυτοκράτορας χωρίς να μπορέσει να προβλέψει τι θα γινόταν πενήντα χρόνια αργότερα με τον πρώτο Πόλεμο του Οπίου.

Και πράγματι, η Κίνα είχε ανακαλύψει πολλά πράγματα πριν αυτά ακόμα φτάσουν στη Δύση. Ανάμεσά τους την πυξίδα, την τυπογραφία, το μηχανικό ρολόι, το χαρτί και το χαρτονόμισμα. Αλλά η γηραιά Αλβιών ούτε ξεχνά ούτε συγχωρεί.

Με το πρόσχημα της ελεύθερης αγοράς, συμμαχεί με άλλα εφτά παντοδύναμα κράτη, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Αυστρία, Ρωσία, Ιαπωνία και ΗΠΑ, και μαζί καταπνίγουν στο αίμα τούς εξεγερμένους Μπόξερς που ήταν σχεδόν άοπλοι.

Επιστάτες εξουσίας

Ο Περικλής Αγορεύων στην Πνύκα- τοιχογραφία στο Maximmileaneum Palace Μονάχου, του Philipp

Συντάκτης: Περικλής Κοροβέσης

     

Οποιος έχει δημόσιο λόγο πρέπει να είναι προετοιμασμένος να δεχτεί τον αντίλογο. Αλλιώτικα, έχουμε τυραννία.


Δηλαδή μια αλήθεια εξ αποκαλύψεως που δεν σηκώνει καμία αμφισβήτηση.


Η άλλη άποψη είναι εξ ορισμού λάθος και συχνά ποινικό αδίκημα που μπορεί να επιφέρει ακόμα και την εσχάτη των ποινών.


Υποτίθεται πως ο ναός του δημόσιου λόγου-αντιλόγου είναι το Κοινοβούλιο.


Θεωρητικά, εκεί θα έπρεπε το ένα επιχείρημα να αποδομεί το άλλο επιχείρημα και να επικρατεί εκείνος ο λόγος που πείθει τους περισσότερους.


Αν και αυτό ήταν το θεμέλιο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, σήμερα μια τέτοια άποψη μοιάζει ουτοπική. Γιατί υπάρχει μια μεγάλη διαφορά.


Οι Αθηναίοι πολίτες είχαν την εξουσία στα χέρια τους, ενώ σήμερα η πραγματική εξουσία είναι κρυφή και αόρατη.


Στην πραγματικότητα αυτοί που ψηφίζουμε δεν είναι εκπρόσωποί μας, αλλά επιστάτες της πραγματικής εξουσίας.


Οι φεουδάρχες κατά κανόνα διόριζαν τους επιστάτες τους. Αλλά αν βρισκόταν κάποιος καινοτόμος και έδινε ψήφο στους κολίγους του για να επιλέξουν επιστάτη, δεν θα άλλαζαν ιδιαίτερα τα πράγματα.

Βοήθεια από το μέλλον

     

Συντάκτης: Περικλής Κοροβέσης      

Οι κυκλοφορίες των εφημερίδων και των περιοδικών, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά διεθνώς, βρίσκονται σε κατακόρυφη πτώση που θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητά τους. Μερικές εφημερίδες εγκατέλειψαν την έντυπη μορφή τους και περιορίστηκαν στον ηλεκτρονικό Τύπο που απαιτεί λιγότερα έξοδα.

Αλλες πετσόκοψαν το προσωπικό τους, με αποτέλεσμα η ανεργία στους δημοσιογράφους να καλπάζει. Το κάποτε γκλαμουράτο επάγγελμα του δημοσιογράφου σήμερα είναι από τα πιο επισφαλή και η μονιμότητα στην εργασία τείνει να εξαφανιστεί. Οι προσλήψεις γίνονται με το σταγονόμετρο και έχει καθιερωθεί η εργασία με το κομμάτι. Τα περίφημα «μπλοκάκια» (εργασία για το μηδέν) δεν εξασφαλίζουν ούτε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ούτε σύνταξη. Εργασία χωρίς δικαιώματα και τα εργάσιμα χρόνια πάνε στον βρόντο.

Ο πολύς κόσμος έχει μια λαθεμένη εικόνα για αυτό το επάγγελμα. Συχνά τους ταυτίζει με τους σταρ του Χόλιγουντ που υποδύονται δημοσιογράφους (ωραίοι, ψηλοί, με καμπαρντίνα και ρεπούμπλικα και γυναίκες καλλονές που συναγωνίζονται τα τοπ-μόντελ). Ακόμα οι τηλεοπτικές περσόνες, με τα λουστραρισμένα ανέκφραστα πρόσωπα και τα ψεύτικα χαμόγελά τους γίνονται η εικόνα του δημοσιογράφου.