Παρασκευή 25 Αυγούστου 2017

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ


Σχεδὸν ὅλοι θὰ συμφωνήσουν ὅτι ζοῦμε σὲ μιὰ βαθιὰ διαταραγμένη κοινωνία. Μία ἀπὸ τὶς πλέον εὐρέως διαδεδομένες ἐκδηλώσεις τῆς παραφροσύνης ποὺ ἐπικρατεῖ στὸν κόσμο μας εἶναι ἡ ἀριστεροφροσύνη. Γι’ αὐτὸ μία ἀνάλυση τῆς ψυχολογίας τῆς Ἀριστερᾶς μπορεῖ νὰ χρησιμεύσει ὡς εἰσαγωγὴ στὴν ἀνάλυση τῶν προβλημάτων τῆς σύγχρονης κοινωνίας ἐν γένει.

Τί εἶναι ὅμως ἡ ἀριστεροφροσύνη; Κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ πρώτου ἥμισυ του 20ού αἰώνα ἡ Ἀριστερὰ μποροῦσε κατ’ οὐσίαν νὰ ταυτισθεῖ μὲ τὸν σοσιαλισμό. Σήμερα τὸ κίνημα εἶναι κατακερματισμένο καὶ δὲν εἶναι σαφὲς ποιὸς κανονικὰ μπορεῖ νὰ ἀποκαλεῖται ἀριστερός. Σὲ αὐτὸ τὸ ἄρθρο ὅταν ὁμιλοῦμε περὶ ἀριστερῶν ἀναφερόμαστε κυρίως στοὺς σοσιαλιστές, στοὺς κολεκτιβιστές, στοὺς ὑπέρμαχους τῆς «πολιτικῆς ὀρθότητας», στὶς φεμινίστριες, στοὺς «γκέι», στοὺς πράττοντες (ἀκτιβιστές) ὑπὲρ τῶν δικαιωμάτων τῶν ἀτόμων μὲ ἀναπηρία, στοὺς πράττοντες ὑπὲρ τῶν δικαιωμάτων τῶν ζώων καὶ οὕτω καθεξῆς. Δὲν εἶναι ὅμως ἀριστερὸς καθένας ποὺ συνδέεται μὲ κάποιο αὐτὰ τὰ κινήματα. Ἐμεῖς ὅμως δὲν ἀσχολούμαστε μὲ τὴν Ἀριστερὰ τόσο ὡς κίνημα ἢ ὡς ἰδεολογία ὅσο ὡς ἕναν ψυχολογικὸ τύπο ἢ καλύτερα ὡς μία ποικιλία συναφῶν τύπων. Ἔτσι, αὐτὸ ποὺ ἐννοοῦμε λέγοντας «ἀριστεροφροσύνη» θὰ ἀναδειχθεῖ σαφέστερα κατὰ τὴν πορεία τῆς ἀνάλυσης τῆς ἀριστερῆς ψυχολογίας (βλ. ἐπίσης τὶς παραγράφους 227-230).

Μολαταύτα, ἡ ἀντίληψή μας περὶ ἀριστεροφροσύνης θὰ παραμείνει κατὰ πολὺ λιγότερο σαφὴς ἀπὸ ὅ,τι θὰ ἐπιθυμούσαμε, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν φαίνεται νὰ μπορεῖ νὰ διορθωθεῖ. Τὸ μόνο ποὺ προσπαθοῦμε νὰ κάνουμε ἐδῶ εἶναι νὰ ἐπισημάνουμε ἁδρὰ καὶ χονδρικὰ τὶς δυὸ ψυχολογικὲς τάσεις ποὺ πιστεύουμε ὅτι εἶναι οἱ βασικὲς κινητήριες δυνάμεις τῆς σύγχρονης ἀριστεροφροσύνης. Κατὰ κανέναν τρόπο δὲν ἰσχυριζόμαστε πὼς λέμε ὅλη τὴν ἀλήθεια γιὰ τὴν ἀριστερὴ ψυχολογία. Ἐπίσης, ἡ ἀνάλυσή μας πρόκειται νὰ ἐφαρμοσθεῖ μόνο στὴν σύγχρονη Ἀριστερά. Ἀφήνουμε ἀνοικτὸ τὸ ζήτημα τοῦ κατὰ πόσον θὰ μποροῦσε ἡ ἀνάλυσή μας νὰ ἐφαρμοσθεῖ στοὺς ἀριστερούς του 19ου καὶ τῶν ἀρχῶν τοῦ 20ού αἰώνα.

Τὶς δυὸ ψυχολογικὲς τάσεις ποὺ ἀποτελοῦν τὴν βάση τῆς σύγχρονης ἀριστεροφροσύνης τὶς ἀποκαλοῦμε «αἰσθήματα κατωτερότητας» καὶ «ὑπερκοινωνικοποίηση». Τὰ αἰσθήματα κατωτερότητας ἀποτελοῦν χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῆς σύγχρονης Ἀριστερᾶς στὸ σύνολό της, ἐνῶ ἡ ὑπερκοινωνικοποίηση χαρακτηρίζει μόνο ἕνα συγκεκριμένο τμῆμα της, ἀλλὰ αὐτὸ τὸ τμῆμα εἶναι ἐξαιρετικὰ σημαντικό.

Τὰ αἰσθήματα κατωτερότητας

Μὲ τὸν ὄρο «αἰσθήματα κατωτερότητας» δὲν ἐννοοῦμε μόνο τὰ αἰσθήματα κατωτερότητας ὑπὸ τὴν αὐστηρὴ ἔννοια τοῦ ὄρου ἀλλὰ ἕνα ὁλόκληρο φάσμα συγγενῶν χαρακτηριστικῶν: τὴν χαμηλὴ αὐτοεκτίμηση, τὰ αἰσθήματα ἀδυναμίας, τὶς καταθλιπτικὲς τάσεις, τὴν ἠττοπάθεια, τὴν ἐνοχή, τὸ μίσος γιὰ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτὸ κτλ. Ὑποστηρίζουμε ὅτι οἱ σύγχρονοι ἀριστεροὶ παρουσιάζουν τὴν τάση νὰ ἔχουν τέτοια αἰσθήματα (πιθανῶς λιγότερο ἢ περισσότερο καταπιεσμένα) καὶ ὅτι τὰ αἰσθήματα αὐτὰ εἶναι καθοριστικὰ γιὰ τὴν κατεύθυνση ποὺ θὰ λάβει ἡ σύγχρονη ἀριστεροφροσύνη.

Ὅταν κάποιος ἐκλαμβάνει ὡς ὑποτιμητικὸ σχεδὸν ὁτιδήποτε λέγεται γι’ αὐτὸν (ἢ γιὰ τὶς ὁμάδες μὲ τὶς ὁποῖες ταυτίζεται) συμπεραίνουμε ὅτι ἔχει αἰσθήματα κατωτερότητας ἢ χαμηλὴ αὐτοεκτίμηση. Ἡ τάση αὐτὴ εἶναι ἔκδηλη σὲ ὑποστηρικτὲς τῶν δικαιωμάτων τῶν μειονοτήτων, ἀσχέτως ἐὰν ἀνήκουν στὶς ὁμάδες μειονοτήτων τῶν ὁποίων τὰ δικαιώματα ὑποστηρίζουν. Εἶναι ὑπερευαίσθητοι μὲ τὶς λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦνται γιὰ νὰ χαρακτηριστοῦν οἱ μειονότητες. Οἱ ὄροι «νέγρος», «ἀνατολίτης», «ἀνάπηρος» ἢ «γυναικάκι», οἱ ὁποῖοι ἀναφέρονται ἀντιστοίχως σὲ ἕναν Ἀφρικανό, σὲ ἕναν Ἀσιάτη, σὲ ἕνα ἄτομο μὲ ἀναπηρία ἢ σὲ μία γυναίκα στὴν ἀρχὴ δὲν εἶχαν ὑποτιμητικὴ σημασία. Οἱ λέξεις «broad» (γκόμενα) καὶ «chick» (γυναικάκι) ἦταν ἁπλῶς τὰ θηλυκὰ ἀντίστοιχα τοῦ «guy» (τύπος), «dude» (λιμοκοντόρος) ἢ «fellow» (μακαντάσης). Τὴν ἀρνητικὴ σημασία σὲ αὐτοὺς τοὺς ὅρους τὴν ἔχουν προσδώσει οἱ ἴδιοι οἱ ἀκτιβιστές. Μερικοὶ πράττοντες ὑπὲρ τῶν δικαιωμάτων τῶν ζώων ἔχουν φθάσει μέχρι τοῦ σημείου νὰ ἀπορρίπτουν τὴν λέξη «pet» (κατοικίδιο) καὶ νὰ ἐπιμένουν νὰ ἀντικατασταθεῖ μὲ τὸν ὄρο «animal companion» (ζῶο συντροφιᾶς). Οἱ ἀριστεροὶ ἀνθρωπολόγοι κάνουν μεγάλες προσπάθειες γιὰ νὰ ἀποφύγουν νὰ ποῦνε ὁτιδήποτε γιὰ τοὺς πρωτόγονους λαοὺς ποὺ θὰ μποροῦσε πιθανῶς νὰ ἑρμηνευτεῖ ὡς ἀρνητικό. Θέλουν νὰ ἀντικαταστήσουν τὴν λέξη «πρωτόγονος» [primitive] μὲ τὴν λέξη «μὴ ἐγγράμματος»[1] [nonliterate]. Κάνουν σχεδὸν σὰν παρανοϊκοὶ γιὰ ὁτιδήποτε μπορεῖ νὰ ὑπαινίσσεται πὼς κάποιος πρωτόγονος πολιτισμὸς εἶναι κατώτερος ἀπὸ τὸν δικό μας. (Δὲν ἔχουμε σκοπὸ νὰ ὑπονοήσουμε ὅτι οἱ πρωτόγονοι πολιτισμοὶ εἶναι ὄντως κατώτεροι ἀπὸ τὸν δικό μας. Ἁπλῶς ἐπισημαίνουμε τὴν ὑπερευαισθησία τῶν ἀριστερῶν ἀνθρωπολόγων).

Αὐτοὶ ποὺ εἶναι πιὸ εὐαίσθητοι ὅσον ἀφορᾶ τὴν «μὴ πολιτικῶς ὀρθή» ὁρολογία δὲν εἶναι οἱ μέσοι μαῦροι κάτοικοι τοῦ γκέτο, οἱ Ἀσιάτες μετανάστες, οἱ κακοποιημένες γυναῖκες ἢ τὰ ἄτομα μὲ ἀναπηρία ἀλλὰ μία μειονότητα ἀκτιβιστῶν, ἐκ τῶν ὁποίων πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς οὔτε κὰν ἀνήκουν σὲ κάποια «καταπιεσμένη» ὁμάδα, ἀλλὰ ἀντιθέτως προέρχονται ἀπὸ τὰ προνομιούχα στρώματα τῆς κοινωνίας. Ὁ σκληρὸς πυρήνας τῆς πολιτικῆς ὀρθότητας ἀποτελεῖται ἀπὸ καθηγητὲς πανεπιστημίου ποὺ ἔχουν ἀσφαλεῖς θέσεις ἐργασίας, μὲ πολὺ καλοὺς μισθούς, οἱ ὁποῖοι στὴν πλειονότητά τους εἶναι ἑτεροφυλόφιλοι, λευκοὶ ἄνδρες καὶ προέρχονται ἀπὸ οἰκογένειες τῆς ἀνωτέρας τάξεως.

Πολλοὶ ἀριστεροὶ παρουσιάζουν μία ἔντονη ταύτιση μὲ τὰ προβλήματα τῶν ὁμάδων ποὺ ἐμφανίζονται ὡς ἀδύναμες (γυναῖκες), ἡττημένες (Ἀμερικανοὶ Ἰνδιάνοι), ἀπωθητικὲς (ὁμοφυλόφιλοι) ἢ ἀλλιῶς κατώτερες. Οἱ ἴδιοι οἱ ἀριστεροὶ νιώθουν ὅτι αὐτὲς οἱ ὁμάδες εἶναι κατώτερες. Δὲν θὰ παραδέχονταν ποτὲ στὸν ἑαυτό τους ὅτι ἔχουν τέτοια αἰσθήματα, ἀλλὰ ταυτίζονται μὲ τὰ προβλήματα τῶν ὁμάδων αὐτῶν ἀκριβῶς ἐπειδὴ τὶς βλέπουν ὡς κατώτερες. (Δὲν ἐννοοῦμε ὅτι οἱ γυναῖκες, οἱ Ἰνδιάνοι, κ.ἅ. εἶναι ὄντως κατώτεροι, ἀλλὰ ἁπλῶς κάνουμε μία παρατήρηση ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἀριστερὴ ψυχολογία).

Οἱ ὑπέρμαχοι τοῦ φεμινισμοῦ θέλουν πάση θυσία νὰ ἀποδείξουν ὅτι οἱ γυναῖκες εἶναι ἐξίσου ἰσχυρές, καλὲς καὶ ἱκανὲς μὲ τοὺς ἄνδρες. Σαφῶς φοβοῦνται ὅτι οἱ γυναῖκες μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι ἐξίσου ἰσχυρὲς καὶ ἱκανὲς μὲ τοὺς ἄνδρες.

Οἱ ἀριστεροὶ ἔχουν τὴν τάση νὰ μισοῦν ὁτιδήποτε φαίνεται δυνατό, καλὸ καὶ ἐπιτυχημένο. Μισοῦν τὴν Ἀμερική, μισοῦν τὸν δυτικὸ πολιτισμό, μισοῦν τοὺς λευκοὺς ἄνδρες, μισοῦν τὴν ὀρθολογικότητα. Οἱ λόγοι ποὺ ἐπικαλοῦνται οἱ ἀριστεροὶ γιὰ τὸ μίσος τους πρὸς τὴν Δύση κλπ. σαφῶς δὲν ἀνταποκρίνονται στὰ πραγματικά τους κίνητρα. Λένε ὅτι μισοῦν τὴν Δύση ἐπειδὴ εἶναι πολεμοχαρής, ἰμπεριαλιστική, σεξιστική, ἐθνοκεντρικὴ καὶ οὕτω καθ’ ἑξῆς, ἀλλὰ ὅταν αὐτὰ τὰ ἐλαττώματα παρουσιάζονται σὲ σοσιαλιστικὲς χῶρες ἢ σὲ πρωτόγονους πολιτισμούς, οἱ ἀριστεροὶ προφασίζονται διάφορες δικαιολογίες ἢ στὴν καλύτερη περίπτωση παραδέχονται ἀπρόθυμα ὅτι ὑπάρχουν, ἐνῶ πλήρεις ἐνθουσιασμοῦ ἐπισημαίνουν (καὶ συχνὰ μεγαλοποιοῦν ὑπερβολικά) αὐτὰ τὰ ἐλαττώματα ὅταν ἐμφανίζονται στὸν δυτικὸ πολιτισμό. Ἔτσι, εἶναι σαφὲς ὅτι αὐτὰ τὰ ἐλαττώματα δὲν ἀποτελοῦν τὸ πραγματικὸ κίνητρο τοῦ μίσους τῶν ἀριστερῶν γιὰ τὴν Ἀμερικὴ καὶ τὴν Δύση. Οἱ ἀριστεροὶ μισοῦν τὴν Ἀμερικὴ καὶ τὴν Δύση ἐπειδὴ εἶναι ἰσχυρὲς καὶ ἐπιτυχημένες.

Λέξεις ὅπως «αὐτοπεποίθηση», «αὐτοδυναμία», «πρωτοβουλία», «ἐνεργητικότητα», «αἰσιοδοξία» κλπ. Ὁ ἀριστερὸς εἶναι ἀντιατομικιστὴς καὶ τάσσεται ὑπὲρ τῆς συλλογικότητας. Θέλει ἡ κοινωνία νὰ ἐπιλύει τὰ προβλήματα ὅλων, νὰ ἱκανοποιεῖ τὶς ἀνάγκες τους, νὰ τοὺς φροντίζει. Δὲν εἶναι τὸ εἶδος τοῦ ἀτόμου ποὺ ἔχει ἐμπιστοσύνη στὴν δυνατότητά του νὰ ἐπιλύει τὰ προβλήματά του καὶ νὰ ἱκανοποιεῖ τὶς ἀνάγκες του. Ὁ ἀριστερὸς εἶναι ἀρνητικὸς ἀπέναντι στὴν ἔννοια τῆς συναγωνισμοῦ, ἐπειδὴ βαθιὰ μέσα του αἰσθάνεται ἡττημένος.

Οἱ μορφὲς τῆς τέχνης ποὺ ἔχουν ἀπήχηση στοὺς ἀριστεροὺς διανοουμένους παρουσιάζουν τὴν τάση νὰ ἑστιάζουν στὴν ἀποκρουστικότητα, στὴν ἥττα καὶ στὴν ἀπελπισία ἢ διαφορετικὰ νὰ προσλαμβάνουν ἕνα ὀργιαστικὸ ὕφος, ἀπορρίπτοντας τὸν ὀρθολογικὸ ἔλεγχο σὰν νὰ μὴν ὑπάρχει ἐλπίδα πραγματοποίησης κανενὸς ὀρθολογικοῦ ὑπολογισμοῦ καὶ τὸ μόνο ποὺ ἀπομένει εἶναι νὰ βυθιστεῖ κανεὶς στὰ αἰσθήματα τῆς στιγμῆς.

Οἱ σύγχρονοι ἀριστεροὶ φιλόσοφοι ἔχουν τὴν τάση νὰ ἀπορρίπτουν τὴν λογική, τὴν ἐπιστήμη, τὴν ἀντικειμενικὴ πραγματικότητα καὶ ἐπιμένουν ὅτι τὰ πάντα εἶναι πολιτισμικῶς σχετικά. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι μπορεῖ κανεὶς νὰ ἐγείρει σοβαρὰ ἐρωτήματα γιὰ τὰ θεμέλια τῆς ἐπιστημονικῆς γνώσης καὶ γιὰ τὸ πῶς μπορεῖ νὰ ὁριστεῖ -εἰ δυνατόν- ἡ ἔννοια τῆς ἀντικειμενικῆς πραγματικότητας. Ἐν τούτοις, εἶναι προφανὲς ὅτι οἱ σύγχρονοι ἀριστεροὶ φιλόσοφοι δὲν εἶναι ἁπλῶς ψυχροὶ λογικιστὲς ποὺ ἀναλύουν συστηματικὰ τὰ θεμέλια της γνώσης. Εἶναι ὑπερβολικὰ ἀπορροφημένοι συναισθηματικῶς ἀπὸ τὴν ἐπίθεσή τους κατὰ τῆς ἀλήθειας καὶ τῆς πραγματικότητας. Ἐπιτίθενται ἐναντίον αὐτῶν τῶν ἐννοιῶν ἐξαιτίας τῶν δικῶν τους ψυχολογικῶν ἀναγκῶν. Ἐν πρώτοις, ἡ ἐπίθεσή τους εἶναι μία διέξοδος γιὰ τὴν ἐχθρότητα ποὺ αἰσθάνονται καί, μέχρι τοῦ σημείου ποὺ αὐτὴ ἡ διέξοδος εἶναι ἐπιτυχής, ἱκανοποιεῖ τὴν παρόρμησή τους γιὰ δύναμη. Κατὰ μείζονα λόγο, οἱ ἀριστεροὶ μισοῦν τὴν ἐπιστήμη καὶ τὴν ὀρθολογικότητα, ἐπειδὴ ταξινομοῦν ὁρισμένες πεποιθήσεις ὡς πραγματικὲς (π.χ. ἐπιτυχημένος, ἀνώτερος) καὶ ἄλλες πεποιθήσεις ὡς ψευδεῖς (π.χ. ἀποτυχημένος, κατώτερος). Τὰ συναισθήματα κατωτερότητας τῶν ἀριστερῶν εἶναι τόσο βαθιὰ ποὺ δὲν μποροῦν νὰ ἀνεχθοῦν ὁποιαδήποτε κατηγοριοποίηση ὁρισμένων πραγμάτων ὡς ἐπιτυχῶν ἢ ἀνωτέρων καὶ ἄλλων πραγμάτων ὡς ἀποτυχημένων ἢ κατωτέρων. Τοῦτο ἐπίσης ὑποκρύπτει ἡ ἀπόρριψη ἐκ μέρους πολλῶν ἀριστερῶν τῆς ἔννοιας τῆς ψυχικῆς ἀσθένειας καὶ τῆς χρησιμότητας τῶν δοκιμασιῶν εὐφυΐας (test IQ). Οἱ ἀριστεροὶ εἶναι ἀρνητικοὶ ἔναντι τῶν γενετικῶν ἐξηγήσεων περὶ τῶν ἀνθρωπίνων ἱκανοτήτων ἢ περὶ τῆς ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς, ἐπειδὴ οἱ ἐξηγήσεις αὐτοῦ τοῦ εἴδους κατατείνουν νὰ κάνουν μερικὰ πρόσωπα νὰ φαίνονται ἀνώτερα ἢ κατώτερα ἀπέναντι στοὺς ἄλλους. Οἱ ἀριστεροὶ προτιμοῦν νὰ ἐπαινοῦν ἢ νὰ κατηγοροῦν τὴν κοινωνία γιὰ τὶς ἱκανότητες τοῦ ἀτόμου ἢ γιὰ τὴν ἔλλειψή τους. Ἔτσι, ἂν ἕνα ἄτομο εἶναι «κατώτερο» δὲν φταίει τὸ ἴδιο ἀλλὰ ἡ κοινωνία, ἐπειδὴ δὲν ἀνατράφηκε σωστά.

Ὁ ἀριστερὸς δὲν εἶναι κανονικὰ τὸ εἶδος τοῦ ἀνθρώπου τοῦ ὁποίου τὰ αἰσθήματα κατωτερότητας τὸ κάνουν νὰ εἶναι καυχησιάρης, ἐγωιστής, ψευτοπαλληκαράς, ἀριβίστας καὶ ἀνηλεὴς ἀνταγωνιστής. Αὐτὸ τὸ εἶδος ἀνθρώπου δὲν ἔχει χάσει ἐντελῶς τὴν πίστη του στὸν ἑαυτό του. Ἔχει ἕνα ἔλλειμμα ὡς πρὸς τὴν αἴσθηση τῆς δύναμης καὶ τῆς ἀξίας του, ἀλλὰ μπορεῖ ἀκόμα νὰ φαντάζεται ὅτι ἔχει τὴν ἱκανότητα νὰ γίνει ἰσχυρὸς καὶ οἱ προσπάθειές του νὰ γίνει ἰσχυρὸς προκαλοῦν τὴν δυσάρεστη συμπεριφορά του.[2] Ὅμως ὁ ἀριστερὸς βρίσκεται κατὰ πολὺ μακρὰν αὐτῆς τῆς καταστάσεως. Τὰ αἰσθήματα κατωτερότητάς του εἶναι τόσο βαθιὰ ριζωμένα μέσα του ὥστε δὲν μπορεῖ νὰ φανταστεῖ τὸν ἑαυτὸ του δυνατὸ καὶ πολύτιμο σὲ ἀτομικὸ ἐπίπεδο. Ἐξ ου καὶ ὁ κολεκτιβισμὸς τοῦ ἀριστεροῦ. Ὁ ἀριστερὸς μπορεῖ νὰ αἰσθάνεται δυνατὸς μόνο ὡς μέλος μίας μεγάλης ὀργάνωσης ἢ ἑνὸς μαζικοῦ κινήματος μὲ τὸ ὁποῖο ταυτίζεται.

Παρατηρεῖστε τὴν μαζοχιστικὴ τάση τῶν ἀριστερῶν τακτικῶν. Οἱ ἀριστεροὶ διαμαρτύρονται ξαπλώνοντας μπροστὰ ἀπὸ ὀχήματα, προκαλώντας σκόπιμα τὴν ἀστυνομία ἢ τοὺς ρατσιστὲς νὰ τοὺς κακοποιήσουν κτλ. Οἱ τακτικὲς αὐτὲς μπορεῖ συχνὰ νὰ εἶναι ἀποτελεσματικές, ἀλλὰ πολλοὶ ἀριστεροὶ τὶς χρησιμοποιοῦν ὄχι ὡς μέσα πρὸς ἐπίτευξιν κάποιου σκοποῦ, ἀλλὰ ἐπειδὴ προτιμοῦν τὶς μαζοχιστικὲς τακτικές. Τὸ μίσος γιὰ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτὸ εἶναι χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῆς προσωπικότητας τῶν ἀριστερῶν.

Οἱ ἀριστεροὶ μπορεῖ νὰ ἰσχυρίζονται ὅτι ὁ ἀκτιβισμὸς τους ἐμφορεῖται ἀπὸ οἶκτο ἢ ἀπὸ ἠθικὲς ἀρχὲς -καὶ οἱ ἠθικὲς ἀρχὲς παίζουν πράγματι ρόλο στὴν περίπτωση τοῦ ἀριστεροῦ ποὺ ἀνήκει στὸν ὑπερκοινωνικοποιημένο τύπο- ἀλλὰ δὲν μποροῦν νὰ εἶναι τὰ βασικὰ κίνητρα τοῦ ἀριστεροῦ ἀκτιβισμοῦ. Ἡ ἐχθρότητα εἶναι ἕνα προεξάρχον χαρακτηριστικό της ἀριστερῆς συμπεριφορᾶς, ὅπως καὶ ἡ παρόρμηση γιὰ δύναμη. Ἐπιπλέον, ἕνα μεγάλο μέρος τῆς ἀριστερῆς συμπεριφορᾶς δὲν εἶναι ὀρθολογικῶς ὑπολογισμένη γιὰ νὰ ὠφελήσει τοὺς ἀνθρώπους ποὺ οἱ ἀριστεροὶ διατείνονται ὅτι προσπαθοῦν νὰ βοηθήσουν. Παραδείγματος χάριν, ἂν κάποιος πιστεύει πὼς τὰ θετικὰ διαβήματα[3] (affirmative action) εἶναι καλὰ γιὰ τοὺς μαύρους, ἔχει νόημα νὰ διεκδικοῦνται μὲ ἐχθρικοὺς ἢ δογματικοὺς ὅρους; Προφανῶς, θὰ ἦταν πιὸ παραγωγικὸ νὰ υἱοθετηθεῖ μία διπλωματικὴ καὶ διαλλακτικὴ προσέγγιση, ποὺ θὰ ἔκανε τουλάχιστον κάποιες λεκτικὲς καὶ συμβολικὲς παραχωρήσεις στοὺς λευκοὺς ποὺ πιστεύουν ὅτι τὰ θετικὰ διαβήματα μεροληπτοῦν εἰς βάρος τους. Ὅμως, οἱ ἀριστεροὶ ἀκτιβιστὲς δὲν υἱοθετοῦν μία τέτοια προσέγγιση, ἐπειδὴ αὐτὴ δὲν θὰ ἱκανοποιοῦσε τὶς συναισθηματικές τους ἀνάγκες. Ἡ παροχὴ βοήθειας πρὸς τοὺς μαύρους δὲν εἶναι ὁ πραγματικός τους στόχος. Ἀπεναντίας, τὰ φυλετικὰ προβλήματα χρησιμεύουν ὡς μία δικαιολογία γιὰ νὰ ἐκφράσουν τὴν ἐχθρότητα καὶ ἀνεκπλήρωτη ἀνάγκη τους γιὰ δύναμη. Μὲ τὸ νὰ ἐνεργοῦν κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο στὴν πραγματικότητα βλάπτουν τοὺς μαύρους, ἐπειδὴ ἡ ἐχθρικὴ στάση τῶν ἀκτιβιστῶν ἀπέναντι στὴν λευκὴ πλειονότητα τείνει νὰ ἐντείνει τὸ φυλετικὸ μίσος.

Ἂν ἡ κοινωνία μας δὲν εἶχε κοινωνικὰ προβλήματα, οἱ ἀριστεροὶ θὰ ἐφεύρισκαν προβλήματα προκειμένου νὰ παράσχουν στὸν ἑαυτὸ τους μία δικαιολογία γιὰ τὸ ὅτι προκαλοῦν ἀναστάτωση.

Ὑπογραμμίζουμε ὅτι δὲν ἰσχυριζόμαστε πὼς τὰ παραπάνω ἀποτελοῦν μία ἀκριβὴ περιγραφὴ καθενὸς ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθεῖ ἀριστερός, ἀλλὰ εἶναι μονάχα μία ἁδρὴ ἀπεικόνιση μίας γενικῆς τάσης τοῦ Ἀριστερᾶς.

Ὑπερκοινωνικοποίηση

Οἱ ψυχολόγοι χρησιμοποιοῦν τὸν ὄρο «κοινωνικοποίηση» γιὰ νὰ ὁρίσουν τὴν διαδικασία μὲ τὴν ὁποία τὰ παιδιὰ ἐκπαιδεύονται γιὰ νὰ σκέφτονται καὶ νὰ ἐνεργοῦν ὅπως ἀπαιτεῖ ἡ κοινωνία. Λέγεται πὼς ἕνα ἄτομο ἔχει κοινωνικοποιηθεῖ καλὰ ἂν πιστεύει καὶ ὑπακούει στὸν ἠθικὸ κώδικα τῆς κοινωνίας του καὶ ἀποτελεῖ λειτουργικὸ μέρος αὐτῆς τῆς κοινωνίας. Μπορεῖ νὰ φαίνεται παράλογο ὅταν λέμε ὅτι πολλοὶ ἀριστεροὶ εἶναι ὑπερκοινωνικοποιημένοι, ἐπειδὴ ὁ ἀριστερὸς θεωρεῖται ἐπαναστάτης. Μολαταύτα, ἡ θέση αὐτὴ μπορεῖ νὰ ὑποστηριχθεῖ. Πολλοὶ ἀριστεροὶ δὲν εἶναι τόσο ἐπαναστάτες ὅσο φαίνονται.

Ὁ ἠθικὸς κώδικας τῆς κοινωνίας μας εἶναι τόσο ἀπαιτητικὸς ὥστε κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ σκεφτεῖ, νὰ νοιώσει καὶ νὰ ἐνεργήσει μὲ ἕναν τελείως ἠθικὸ τρόπο. Παραδείγματος χάριν, ὑποτίθεται ὅτι δὲν πρέπει νὰ μισοῦμε κανέναν, ἀλλὰ ὡστόσο σχεδὸν ὅλοι μισοῦμε κάποιον κάποια στιγμή, ἀσχέτως μὲ τὸ ἐὰν τὸ παραδεχόμαστε στὸν ἑαυτό μας ἢ ὄχι. Μερικοὶ ἄνθρωποι εἶναι τόσο πολὺ κοινωνικοποιημένοι ὥστε ἡ προσπάθειά τους νὰ σκεφθοῦν, νὰ νοιώσουν καὶ νὰ ἐνεργήσουν ἠθικὰ τοὺς θέτει ἕνα βαρὺ φορτίο στοὺς ὤμους τους. Προκειμένου νὰ ἀποφύγουν τὰ αἰσθήματα ἐνοχῆς τους πρέπει συνεχῶς νὰ ἐξαπατοῦν τὸν ἑαυτὸ τοὺς ὡς πρὸς τὰ κίνητρά τους καὶ νὰ βρίσκουν ἠθικὲς ἐξηγήσεις γιὰ τὰ αἰσθήματα καὶ τὶς πράξεις τους, ποὺ στὴν πραγματικότητα ἔχουν μὴ ἠθικὴ προέλευση. Χρησιμοποιοῦμε τὸν ὄρο «ὑπερκοινωνικοποιημένος» γιὰ νὰ περιγράψουμε αὐτὸ τὸ εἶδος ἀνθρώπων.[4]

Ἡ ὑπερκοινωνικοποίηση μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει σὲ χαμηλὴ αὐτοεκτίμηση, σὲ ἕνα αἴσθημα ἀδυναμίας, ἠττοπάθειας, ἐνοχῆς κτλ. Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ σημαντικὰ μέσα μὲ τὰ ὁποῖα ἡ κοινωνία μας κοινωνικοποιεῖ τὰ παιδιὰ εἶναι κάνοντάς τα νὰ αἰσθάνονται ντροπὴ γιὰ τὴν συμπεριφορὰ ἢ γιὰ τὰ λόγια τους ποὺ εἶναι ἀντίθετα πρὸς τὶς κοινωνικὲς προσδοκίες. Ἐὰν αὐτὸ γίνει σὲ ὑπερβολικὸ βαθμὸ ἢ ἂν κάποιο παιδὶ εἶναι ἰδιαίτερα ἐπιδεκτικὸ σὲ τέτοια συναισθήματα, καταλήγει νὰ ντρέπεται γιὰ τὸν ἑαυτό του. Ἐπιπλέον, ἡ σκέψη καὶ ἡ συμπεριφορὰ τοῦ ὑπερκοινωνικοποιημένου ἀτόμου περιορίζονται περισσότερο ἀπὸ τὶς προσδοκίες τῆς κοινωνίας ἀπὸ ὅ,τι ἡ σκέψη καὶ ἡ συμπεριφορὰ τοῦ ἐλαφρῶς κοινωνικοποιημένου ἀτόμου. Ἡ πλειονότητα παρουσιάζει ἕνα σημαντικὸ βαθμὸ ἀτίθασης συμπεριφορᾶς. Λέει ψέματα, διαπράττει μικροκλοπές, παραβιάζει τὸν κώδικα ὁδικῆς κυκλοφορίας, τεμπελιάζει στὴν δουλειά, μισεῖ κάποιον, λέει κακεντρεχῆ πράγματα ἢ κάνει κάποια μπαγαποντιὰ εἰς βάρος κάποιου ἄλλου. Τὸ ὑπερκοινωνικοποιημένο ἄτομο δὲν μπορεῖ νὰ κάνει αὐτὰ τὰ πράγματα ἤ, ἂν τὰ κάνει, δημιουργεῖται ἐντός του ἕνα αἴσθημα ντροπῆς καὶ μίσους πρὸς τὸν ἑαυτό του. Τὸ ὑπερκοινωνικοποιημένο ἄτομο δὲν μπορεῖ κὰν νὰ βιώσει δίχως ἐνοχὴ σκέψεις καὶ συναισθήματα ποὺ εἶναι ἀντίθετα πρὸς τὴν ἀποδεκτὴ ἠθική. Δὲν μπορεῖ νὰ κάνει «ἀκάθαρτες» σκέψεις. Καὶ ἡ κοινωνικοποίηση δὲν εἶναι ἁπλῶς θέμα ἠθικῆς. Εἴμαστε κοινωνικοποιημένοι γιὰ νὰ συμμορφωνόμαστε μὲ πολλὰ πρότυπα συμπεριφορᾶς ποὺ δὲν ἐμπίπτουν στὴν κατηγορία τῆς ἠθικῆς. Ἔτσι, τὸ ὑπερκοινωνικοποιημένο ἄτομο τελεῖ ὑπὸ ψυχολογικὸ χαλινὸ καὶ διάγει τὸν βίο του βαδίζοντας στὶς γραμμὲς ποὺ ἡ κοινωνία χάραξε γι’ αὐτό. Τοῦτο δημιουργεῖ σὲ πολλὰ ὑπερκοινωνικοποιημένα ἄτομα ἕνα αἴσθημα περιορισμοῦ καὶ ἀδυναμίας, τὸ ὁποῖο μπορεῖ νὰ προκαλέσει σοβαρὲς δυσκολίες. Ἐπισημαίνουμε ὅτι ἡ ὑπερκοινωνικοποίηση συγκαταλέγεται ἀνάμεσα στὶς πιὸ σοβαρὲς βαναυσότητες ποὺ μποροῦν οἱ ἄνθρωποι νὰ διαπράξουν ὁ ἕνας στὸν ἄλλον.

Ὑποστηρίζουμε ὅτι ἕνα πολὺ σημαντικὸ καὶ σημαῖνον τμῆμα τῆς σύγχρονης Ἀριστερᾶς εἶναι ὑπερκοινωνικοποιημένο καὶ ὅτι ἡ ὑπερκοινωνικοποίησή του ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία γιὰ τὸν καθορισμὸ τῆς κατεύθυνσής του. Οἱ ἀριστεροὶ ποὺ ἀνήκουν στὸ ὑπερκοινωνικοποιημένο εἶδος εἶναι συνήθως διανοούμενοι ἢ μέλη τῆς ἀνώτερης μεσαίας τάξης. Προσέξτε ὅτι οἱ πανεπιστημιακοὶ διανοούμενοι[5] ἀποτελοῦν τὸ πιὸ κοινωνικοποιημένο τμῆμα τῆς κοινωνίας μας καὶ ἐπίσης καὶ τὸ πιὸ ἀριστερό.

Ὁ ἀριστερὸς ποὺ ἀνήκει στὸ ὑπερκοινωνικοποιημένο εἶδος προσπαθεῖ νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὸν ψυχολογικὸ χαλινὸ καὶ νὰ διεκδικήσει ἐπαναστατώντας τὴν αὐτονομία του. Ὅμως, συνήθως δὲν εἶναι ἀρκετὰ δυνατὸς γιὰ νὰ ἐπαναστατήσει κατὰ τῶν πιὸ βασικῶν ἀξιῶν τῆς κοινωνίας. Γενικῶς εἰπείν, οἱ στόχοι τῶν σημερινῶν ἀριστερῶν δὲν ἀντιβαίνουν τὴν ἀποδεκτὴ ἠθική. Ἀντιθέτως, ἡ Ἀριστερὰ παίρνει μία ἀποδεκτὴ ἠθικὴ ἀρχή, τὴν υἱοθετεῖ καὶ ὕστερα κατηγορεῖ τὴν κατεξοχὴν κοινωνία ὅτι παραβιάζει αὐτὴν τὴν ἀρχή. Παραδείγματα: ἡ φυλετικὴ ἰσότητα, ἡ ἰσότητα τῶν φύλων, ἡ βοήθεια πρὸς τοὺς φτωχούς, ἡ εἰρήνη σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν πόλεμο, ἡ μὴ βία ἐν γένει, ἡ ἐλευθερία τῆς ἔκφρασης, ἡ καλοσύνη πρὸς τὰ ζῶα, καὶ σὲ ἕνα πιὸ θεμελιῶδες ἠθικὸ ἐπίπεδο, τὸ καθῆκον τοῦ ἀτόμου νὰ ὑπηρετεῖ τὴν κοινωνία καὶ τὸ καθῆκον τῆς κοινωνίας νὰ φροντίζει τὸ ἄτομο. Ὅλες αὐτὲς ἦταν γιὰ πολὺ καιρὸ βαθιὰ ριζωμένες ἀξίες τῆς κοινωνίας μας (ἢ τουλάχιστον τῶν μεσαίων καὶ τῶν ἀνωτέρων τάξεων της[6]. Αὐτὲς οἱ ἀξίες ἐκφράζονται ρητὰ ἢ σιωπηρὰ ἢ προϋποτίθενται ἀπὸ τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ ὑλικοῦ πού μᾶς παρουσιάζουν τὰ κυρίαρχα μέσα ἐπικοινωνίας καὶ τὸ ἐκπαιδευτικὸ σύστημα. Οἱ ἀριστεροί, εἰδικὰ αὐτοὶ τοῦ ὑπερκοινωνικοποιημένου τύπου, συνήθως δὲν ἐπαναστατοῦν ἐναντίον αὐτῶν τῶν ἀρχῶν, ἀλλὰ δικαιολογοῦν τὴν ἐχθρότητά τους πρὸς τὴν κοινωνία ἰσχυριζόμενοι (μὲ κάποιο βαθμὸ ἀλήθειας) ὅτι ἡ κοινωνία δὲν τηρεῖ αὐτὲς τὶς ἀρχές.

Παρακάτω δίνουμε ἕνα παράδειγμα τοῦ τρόπου μὲ τὸν ὁποῖο ὁ ὑπερκοινωνικοποιημένος ἀριστερὸς δείχνει τὴν πραγματική του προσκόλληση στὶς συμβατικὲς στάσεις τῆς κοινωνίας μας, ἐνῶ προσποιεῖται ὅτι ἐπαναστατεῖ ἐναντίον της. Πολλοὶ ἀριστεροὶ ὑποστηρίζουν τὴν καθιέρωση θετικῶν διαβημάτων γιὰ τὴν προώθηση τῶν μαύρων, ὥστε οἱ τελευταῖοι νὰ ἀνέλθουν σὲ θέσεις ἐργασίας ὑψηλοῦ κύρους, νὰ ἐξασφαλιστεῖ καλύτερη ἐκπαίδευση στὰ σχολεῖα τῶν μαύρων καὶ νὰ διοχετευθοῦν περισσότερα χρήματα σὲ αὐτὰ τὰ σχολεῖα. Θεωροῦν τὸν τρόπο ζωῆς τῶν μαύρων «κατωτέρων τάξεων» κοινωνικὸ ὄνειδος. Θέλουν νὰ ἐνσωματώσουν τοὺς μαύρους στὸ σύστημα, νὰ τοὺς κάνουν διευθυντικὰ στελέχη ἐπιχειρήσεων, δικηγόρους, ἐπιστήμονες ὅπως οἱ λευκοί της ἀνώτερης μεσαίας τάξης. Οἱ ἀριστεροὶ θὰ ἰσχυρισθοῦν ὅτι τὸ τελευταῖο πράγμα ποὺ θέλουν εἶναι νὰ κάνουν τοὺς μαύρους ἀντίγραφο τῶν λευκῶν καὶ ὅτι, ἀπεναντίας, ἐπιθυμοῦν τὴν διατήρηση τῆς ἀφροαμερικανικῆς κουλτούρας. Τί σημαίνει ὅμως διατήρηση τῆς ἀφοραμερικανικῆς κουλτούρας; Τίποτε παραπάνω ἀπὸ τὴν κατανάλωση μαύρης κουζίνας, τὴν ἀκρόαση μαύρης μουσικῆς, τὴν υἱοθέτηση μαύρης περιβολῆς καὶ τοῦ τρόπου λατρείας στὴν ὁποία ἐπιδίδονται οἱ μαῦροι στὴν ἐκκλησία ἢ στὸ τζαμί. Μὲ ἄλλα λόγια, ἡ διατήρηση τῆς ἀφροαμερικανικῆς κουλτούρας μπορεῖ νὰ ἐκφραστεῖ μόνο σὲ ἐπιφανειακὰ θέματα. Σὲ ὅλες τὶς οὐσιώδεις πλευρὲς οἱ περισσότεροι ἀριστεροὶ ποὺ ἀνήκουν στὸ ὑπερκοινωνικοποιημένο εἶδος θέλουν νὰ κάνουν τοὺς μαύρους νὰ συμμορφωθοῦν μὲ τὰ ἰδανικὰ τῶν λευκῶν τῆς μεσαίας τάξης. Θέλουν νὰ τοὺς κάνουν νὰ μελετοῦν τεχνικὰ θέματα, νὰ γίνονται στελέχη ἐπιχειρήσεων ἢ ἐπιστήμονες, νὰ διάγουν τὸν βίο τους προσπαθώντας νὰ ἀνέλθουν τὴν κοινωνικὴ κλίμακα προκειμένου νὰ ἀποδείξουν ὅτι οἱ μαῦροι εἶναι ἐξίσου καλοὶ μὲ τοὺς λευκούς. Θέλουν νὰ κάνουν τοὺς μαύρους «ὑπεύθυνους» πατεράδες, θέλουν οἱ συμμορίες τῶν μαύρων νὰ πάψουν νὰ εἶναι βίαιες κτλ. Ἀλλὰ αὐτὲς εἶναι ἀκριβῶς οἱ ἀξίες τοῦ βιομηχανικοῦ-τεχνολογικοῦ συστήματος. Τὸ σύστημα δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ τὸ τί εἴδους μουσικὴ ἀκούει κανείς, τί εἴδους ροῦχα φοράει ἢ σὲ ποιὰ θρησκεία πιστεύει, ἐφόσον πηγαίνει στὸ σχολεῖο, ἔχει μία εὐυπόληπτη δουλειά, ἀνέρχεται τὴν κοινωνικὴ κλίμακα, εἶναι «ὑπεύθυνος» γονιός, δὲν εἶναι βίαιος καὶ οὕτω καθ’ ἑξῆς. Στὴν οὐσία, ὅσο κι ἂν τὸ ἀρνεῖται, ὁ ὑπερκοινωνικοποιημένος ἀριστερὸς θέλει νὰ ἐνσωματώσει τοὺς μαύρους στὸ σύστημα καὶ νὰ τοὺς κάνει νὰ υἱοθετήσουν τὶς ἀξίες του.

Σίγουρα δὲν ἰσχυριζόμαστε ὅτι οἱ ἀριστεροί, ἀκόμη καὶ αὐτοὶ τοῦ ὑπερκοινωνικοποιημένου τύπου, δὲν ἐπαναστατοῦν ποτὲ κατὰ τῶν θεμελιωδῶν ἀξιῶν τῆς κοινωνίας μας. Σαφῶς, μερικὲς φορὲς τὸ κάνουν. Κάποιοι ὑπερκοινωνικοποιημένοι ἀριστεροὶ ἔχουν πάει τόσο μακριὰ ὥστε ἐπαναστατοῦν ἐναντίον μίας ἀπὸ τὶς πιὸ σημαντικὲς ἀρχὲς τῆς σύγχρονης κοινωνίας ἀσκώντας σωματικὴ βία. Κατὰ τὰ λεγόμενά τους, ἡ βία εἶναι γι’ αὐτοὺς ἕνα εἶδος «ἀπελευθέρωσης». Μὲ ἄλλα λόγια, ἀσκώντας βία παραβιάζουν τοὺς ψυχολογικοὺς περιορισμοὺς τοὺς ὁποίους ἐκπαιδεύτηκαν νὰ ἔχουν. Ἐπειδὴ εἶναι ὑπερκοινωνικοποιημένοι, οἱ περιορισμοὶ αὐτοὶ ἦταν καὶ εἶναι ἀκόμη πιὸ περιοριστικοὶ γιὰ αὐτοὺς ἀπὸ ὅτι γιὰ ἄλλους, καὶ γι’ αὐτὸ θέλουν νὰ ἀπελευθερωθοῦν ἀπὸ αὐτούς. Συνήθως δικαιολογοῦν τὴν ἐπανάστασή τους ἀπὸ τὴν ἄποψη τῶν συμβατικῶν ἀξιῶν. Ἐὰν ἀσκοῦν βία ἰσχυρίζονται ὅτι ἀγωνίζονται κατὰ τοῦ ρατσισμοῦ ἢ κάτι παρόμοιο.

Ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ἡ παραπάνω σκιαγράφηση σὲ μικρογραφία τῆς ἀριστερῆς ψυχολογίας θὰ μποροῦσε νὰ ἐγείρει πολλὲς ἀντιρρήσεις. Ἡ πραγματικὴ κατάσταση εἶναι περίπλοκη καὶ ὁποιαδήποτε πλήρης περιγραφή της θὰ ἀπαιτοῦσε ἀρκετοὺς τόμους, ἀκόμη κι ἂν τὰ ἀπαραίτητα δεδομένα ἦταν διαθέσιμα. Ἐμεῖς ἁπλῶς ἰσχυριζόμαστε ὅτι ἔχουμε ἐπισημάνει πολὺ ἁδρὰ τὶς δυὸ σημαντικότερες τάσεις στὴν ψυχολογία τῆς σύγχρονης Ἀριστερᾶς.

Τὰ προβλήματα τοῦ ἀριστεροῦ εἶναι δηλωτικὰ τῶν προβλημάτων τῆς κοινωνίας μας ἐν συνόλῳ. Ἡ χαμηλὴ αὐτοεκτίμηση, οἱ καταθλιπτικὲς τάσεις καὶ ἡ ἠττοπάθεια δὲν περιορίζονται στὴν Ἀριστερά. Καίτοι εἶναι ἰδιαιτέρως αἰσθητὰ στὴν Ἀριστερά, εἶναι ὡστόσο εὐρύτατα διαδεδομένα στὴν κοινωνία μας. Καὶ ἡ σημερινὴ κοινωνία προσπαθεῖ νὰ μᾶς κοινωνικοποιήσει σὲ πολὺ μεγαλύτερο βαθμὸ ἀπὸ ὅ,τι ὁποιαδήποτε προηγμένη κοινωνία. Οἱ εἰδικοί μᾶς λένε ἀκόμη καὶ πὼς νὰ φᾶμε, πὼς νὰ γυμναστοῦμε, πὼς νὰ κάνουμε ἔρωτα, πὼς νὰ μεγαλώσουμε τὰ παιδιά μας καὶ οὕτω καθ’ ἑξῆς.

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ κείμενο του Theodore J. Kaczynski, Industrial Society and its Future («Ἡ βιομηχανικὴ κοινωνία καὶ τὸ μέλλον της»), ὅπως αὐτὸ δημοσιεύθηκε τὸ 1995 στὴν ἐφημερίδα The Washington Post.
Μετάφραση: Σωτήρης Γιαννέλης

                                                                                                                  
[1] Ὁ ὅρος ἀναφέρεται σὲ λαοὺς ποὺ δὲν γνωρίζουν τὴν γραφή. (Σ.τ.Μ.)
[2] Δὲν ἰσχυριζόμαστε πὼς ὅλοι, ἢ ἀκόμη καὶ οἱ περισσότεροι, τραμποῦκοι καὶ οἱ ἀδίστακτοι ἀνταγωνιστὲς ὑποφέρουν ἀπὸ αἰσθήματα κατωτερότητας.
[3] Ὁ ὅρος «θετικὰ διαβήματα» (affirmative action) ἀναφέρεται στὴν πολιτικὴ εὐνοϊκῶν ρυθμίσεων ὑπὲρ κοινωνικῶν ὁμάδων ποὺ θεωροῦνται θύματα διακρίσεων εἰς βάρος τους. (Σ.τ.Μ.)
[4] Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς βικτωριανῆς περιόδου πολλοὶ ὑπερκοινωνικοποιημένοι ἄνθρωποι ὑπέφεραν ἀπὸ σοβαρὰ ψυχολογικὰ προβλήματα, ἐπειδὴ καταπίεζαν ἢ προσπαθοῦσαν νὰ καταπιέσουν τὰ σεξουαλικὰ τοὺς αἰσθήματα. Ὁ Φρόυντ, καθὼς φαίνεται, βάσισε τὶς θεωρίες του ἐπάνω στοὺς ἀνθρώπους αὐτοῦ τοῦ εἴδους. Σήμερα τὸ ἐπίκεντρο τῆς κοινωνικοποίησης ἔχει μετατοπιστεῖ ἀπὸ τὸ σὲξ στὴν ἐπιθετικότητα.
[5] Σὲ αὐτοὺς δὲν περιλαμβάνονται ἀπαραιτήτως οἱ εἰδικοὶ στὴν μηχανικὴ ἢ στὶς «σκληρές» ἐπιστῆμες.
[6] Ὑπάρχουν πολλὰ ἄτομα τῶν μεσαίων καὶ ἀνωτέρων τάξεων ποὺ ἀντιτίθενται σὲ μερικὲς ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀξίες, ἀλλὰ συνήθως ἡ ἀντίστασή τους εἶναι λίγο-πολὺ συγκεκαλυμμένη. Ἡ ἀντίσταση αὐτὴ παρουσιάζεται στὰ μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης μόνο σὲ περιορισμένο βαθμό. Τὸ κύριο μέρος τῆς προπαγάνδας στὴν κοινωνία μας εἶναι ὑπὲρ τῶν δεδηλωμένων ἀξιῶν. Ὁ κύριος λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο αὐτὲς οἱ ἀξίες ἔχουν καταστεῖ, οὕτως εἰπείν, ἐπίσημες ἀξίες τῆς κοινωνίας μας εἶναι ἐπειδὴ εἶναι χρήσιμες γιὰ τὸ βιομηχανικὸ σύστημα. Ἡ βία ἀποθαρρύνεται, ἐπειδὴ διαταράσσει τὴν λειτουργία τοῦ συστήματος. Ὁ ρατσισμὸς ἀποθαρρύνεται, ἐπειδὴ οἱ ἐθνικὲς συγκρούσεις ἐπίσης διαταράσσουν τὸ σύστημα καὶ οἱ διακρίσεις χαραμίζουν τὸ ταλέντο τῶν μελῶν τῶν μειονοτήτων ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ εἶναι χρήσιμα γιὰ τὸ σύστημα. Ἡ φτώχεια πρέπει νὰ «θεραπευθεῖ», ἐπειδὴ ἡ κατώτατη κοινωνικὴ τάξη προκαλεῖ προβλήματα στὸ σύστημα καὶ ἡ ἐπαφὴ μὲ τὴν κατώτατη κοινωνικὴ τάξη ὑποβιβάζει τὸ ἠθικὸ τῶν ἄλλων τάξεων. Οἱ γυναῖκες ἐνθαρρύνονται νὰ σταδιοδρομήσουν, ἐπειδὴ τὰ ταλέντα τους εἶναι χρήσιμα γιὰ τὸ σύστημα καὶ κατὰ μείζονα λόγο, ἐπειδὴ μὲ τὸ νὰ ἔχουν κανονικὲς δουλειές, οἱ γυναῖκες ἐνσωματώνονται στὸ σύστημα καὶ δένονται περισσότερο μὲ αὐτὸ παρὰ μὲ τὴν οἰκογένειά τους. Αὐτὸ βοηθεῖ νὰ ἀποδυναμωθεῖ ἡ οἰκογενειακὴ ἑνότητα. (Οἱ ἡγέτες τοῦ συστήματος λένε ὅτι θέλουν νὰ ἐνδυναμώσουν τὴν οἰκογένεια, ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ πραγματικὰ ἐννοοῦν εἶναι ὅτι θέλουν ἡ οἰκογένεια νὰ χρησιμεύσει ὡς ἀποτελεσματικὸ ἐργαλεῖο γιὰ τὴν κοινωνικοποίηση τῶν παιδιῶν σύμφωνα μὲ τὶς ἀνάγκες τοῦ συστήματος. Στὶς παραγράφους 51, 52 ὑποστηρίζουμε ὅτι τὸ σύστημα δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιτρέψει στὴν οἰκογένεια ἢ σὲ ἄλλες μικρῆς κλίμακας ὁμάδες νὰ εἶναι ἰσχυρὲς ἢ αὐτόνομες).


Πηγή: engymo

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου