Τρίτη 21 Ιουνίου 2016

Το «Πρόγραμμα Ήλιος» και άλλες ανοησίες

Με αφορμή κάποιο σχόλιο αναγνώστη και παρ' ότι δεν το είχα προγραμματισμένο, λέω να συμπληρώσω το χτεσινό κείμενο με μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία. Βλέπετε, αυτό το σχόλιο μου θύμισε την περίφημη "πράσινη ανάπτυξη" του αλησμόνητου πρώην πρωθυπουργού μας Γιώργου Παπανδρέου και έναν σωρό ομορφιές που την συνόδευαν.

Μπροστάρα στην "πράσινη ανάπτυξη" του Παπανδρέου, λοιπόν, μπήκε η αλήστου μνήμης υπουργός περιβάλλοντος με τις ελβιέλες, η Τίνα Μπιρμπίλη. Το 2010, η Μπιρμπίλη σύστησε την Επιτροπή Ενεργειακού Σχεδιασμού, της οποίας η πλειοψηφία των μελών ήσαν εραστές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Αγαπητίδης του ΚΑΠΕ, Χαραλαμπίδης της Greenpeace, Βασιλάκος της ΡΑΕ, Κάπρος του ΕΜΠ κλπ). Λογικά, λοιπόν, η Επιτροπή παρουσίασε έναν σχεδιασμό, σύμφωνα με τον οποίο μέχρι το 2050 ο λιγνίτης θα είχε εξοριστεί τελείως από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Κι επειδή ο λιγνίτης είναι ο φτηνότερος τρόπος για να παράγουμε ρεύμα, το 2050 η τιμή του ρεύματος θα έφτανε στα σύννεφα: "Το κόστος ηλεκτροπαραγωγής θα ακολουθήσει και στην Ελλάδα την αναμενόμενη ανοδική τάση που θα παρατηρηθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως έχει παρουσιαστεί και τεκμηριωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή" (Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός – Οδικός Χάρτης για το 2050, κεφάλαιο ΙΙΙ, παρ. 2.6).

To Ivanpah, το μεγαλύτερο σήμερα στον κόσμο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από τον ήλιο.
350.000 πάνελ σε 5,5 τετραγωνικά μίλια ερήμου στα σύνορα Καλιφόρνιας-Νεβάδας.

Τελικά, η Μπιρμπίλη έρριξε το βάρος στα αιολικά, προσδιορίζοντας τον στόχο στα 7500 MW ως το 2020. Ωραίος στόχος αλλά, ως στόχος, η πυραμίδα του Χέοπος ήταν πιο εφικτός και πιο πρακτικός. Το πρώτο πρόβλημα είναι στοιχειώδες: ενδεικνυόμενες τοποθεσίες εγκατάστασης αιολικών είναι τα νησιά και τα κορφοβούνια αλλά για να μεταφερθεί το ρεύμα από εκεί χρειάζονται δίκτυα που δεν υπάρχουν. Το δεύτερο πρόβλημα το κατέδειξε η μελέτη της ΑΔΜΗΕ: "Σε όλα τα σημεία αναφοράς η συμβολή των αιολικών θεωρείται ίση με 10% της συνολικής ισχύος τους..." (σελ. 30). Τόμπολα! Θα εγκαθιστούσαμε (δηλαδή, θα πληρώναμε) 7500 MW αλλά θα παίρναμε 750! Τζίφος. Το σχέδιο εγκατελείφθη.

Ύστερα ήρθε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος, αφού σημάδεψε την οικονομία τού τόπου με το μνημόνιό του, πήγε στο ΥΠεΚΑ για να σημαδέψει και το περιβάλλον του. Ο Παπακωνσταντίνου εμπνεύσθηκε (;) το "Πρόγραμμα Ήλιος" (κάτι σαν το πουερτογιανικό "ο ήλιος μάς κινεί", που είδαμε χτες), σύμφωνα με το οποίο η χώρα θα εγκαθιστούσε φωτοβολταϊκά που θα παρήγαν 12.000 MW, τα περισσότερα από τα οποία θα τα κάναμε εξαγωγή στην Γερμανία (!). Τον Σεπτέμβριο του 2011, ο Παπακωνσταντίνου δήλωνε περιχαρώς ότι μέχρι το 2015 αυτό το πρόγραμμα θα κινητοποιούσε επενδύσεις 20 δισ. ευρώ και θα δημιουργούσε 200.000 νέες θέσεις εργασίας.

Ας ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση για να εξηγήσουμε το ερωτηματικό με το οποίο συνόδευσα την λέξη "εμπνεύσθηκε" στην προηγούμενη παράγραφο. Στις 20/1/2011, ο τότε πρωθυπουργός εκφώνησε μια βαρυσήμαντη ομιλία στην Κοζάνη, όπου προανήγγειλε την "πραγματοποίηση μιας επένδυσης φωτοβολταϊκού σταθμού, πολύ μεγάλου βεληνεκούς, που θα συνδυαστεί με τη δημιουργία εργοστασίου παραγωγής φωτοβολταϊκών συστημάτων στην περιοχή" και υπογράμμισε ότι "το φωτοβολταϊκό πάρκο θα είναι σε θέση να παράγει ηλεκτρική ενέργεια ισχύος 200 MW, μεγαλύτερη από οποιοδήποτε φωτοβολταϊκό πάρκο λειτουργεί μέχρι σήμερα σε όλο τον κόσμο". Πώς τα σκέφτηκε όλα αυτά ο Γιώργος Παπανδρέου; Μα δεν τα σκέφτηκε ο ίδιος! Όπως αποκαλύπτει η ΝτώυτσεΒέλλε, "αυτή η ιδέα είναι το πνευματικό τέκνο του υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σώυμπλε, η οποία συζητήθηκε για πρώτη φορά πριν από ένα χρόνο με τον τότε έλληνα υπουργό οικονομικών και νυν υπουργό περιβάλλοντος Γιώργο Παπακωνσταντίνου". Γάτα ο Σώυμπλε!

Παρένθεση εντός παρενθέσεως. Μη νομίσετε ότι έπιασε τον Σώυμπλε ο πόνος για το καλό της Ελλάδας. Απλώς, αυτό το "μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο του κόσμου" έπρεπε από κάπου να αγοράσει πάνελ και η Γερμανία έχει πολλές και μεγάλες τέτοιες βιομηχανίες. Ελπίζοντας ότι έγινα κατανοητός, κλείνω και τις δυο παρενθέσεις και συνεχίζω.

Και τώρα που ξεστομίσαμε τα μεγάλα λόγια, ας πάμε και στο πρακτικό μέρος της ιστορίας. Εξαγωγή ρεύματος στην Γερμανία, ε; Μάλιστα. Πώς; Με βυτία, σαν το γάλα; Με κιβώτια σε παλέττες, σαν τα ροδάκινα; Δυστυχώς, το ρεύμα μεταφέρεται μόνο με δίκτυα. Πώς διάβολο να μεταφέρεις 10-12.000 MW από το νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης στην Γερμανία; Τζίφος! Και τώρα; Πάνε και τα όνειρα του Παπακωνσταντίνου πάνε και τα πάνελ του Σώυμπλε...

Όταν υπάρχει καλή διάθεση, όμως, βρίσκεται λύση σε όλα τα προβλήματα. Έτσι, οι δυο καλοί εταίροι ανακάλυψαν μια μοντέρνα εκδοχή κλήρινγκ (*): εμείς θα βγάζαμε 12.000 MW που θα τα πουλάγαμε μεν στους γερμανούς αλλά η εξαγωγή θα γινόταν μόνο λογιστικά! Το ρεύμα θα έμενε εδώ, θα το καταναλώναμε εμείς και θα αποζημιώναμε τους γερμανούς με άλλον τρόπο (π.χ., αντί για ρεύμα θα τους στέλναμε μπρόκολα, ελιές, σαρδέλλες κλπ). Α! Οι γερμανοί δεν θα έδιναν τα λεφτά σε μας αλλά θα τα κατέθεταν στον ειδικό λογαριασμό απομείωσης του χρέους μας.

Το θέμα είναι τί θα το κάναμε τόσο ρεύμα, αφού ποτέ η Ελλάδα δεν είχε καταναλώσει πάνω από 11.000 MW. Από την άλλη, αν δεν καταναλώσεις το ρεύμα την ώρα που βγαίνει, πρέπει κάπου να το αποθηκεύεις. Όχι, φυσικά σε σιλό που είναι φτηνά αλλά σε συσσωρευτές που είναι πανάκριβοι. Οπότε, τί κάνεις για να καλύψεις την βραδυνή ζήτηση ή για να έχεις κάλυψη όταν ο ήλιος κρύβεται πίσω από σύννεφα; Αποθηκεύεις το περισσευούμενο ρεύμα των φωτοβολταϊκών ή βγάζεις φρέσκο χρησιμοποιώντας ορυκτά καύσιμα, φυσικό αέριο κλπ; Ό,τι κι αν επιλέξεις, σου κοστίζει ο κούκκος αηδόνι... Εννοείται ότι τον λιγνίτη τον ξεχνάμε γιατί ένα θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο δεν είναι καμινέττο του καφέ να το ανάβεις και να το σβήνεις όποτε σου θυμιέται.


Χάρτης αιολικών σταθμών και ανεμογεννητριών της Ελλάδας    [πηγή: Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας - ΡΑΕ]

Έτσι, λοιπόν, βγήκαμε στην γύρα ψάχνοντας για πελάτες. Δυστυχώς, βρήκαμε τις πόρτες κλειστές. Οι δυτικοί εύρισκαν το προϊόν μας ακριβό, οι τούρκοι μήτε να το κουβεντιάσουν, οι βούλγαροι δεν το χρειάζονταν... Όσο κι αν ο Παπαδήμος, ο οποίος στο μεταξύ είχε πάρει την θέση τού Παπανδρέου, σιγοντάριζε την υπόθεση, χαρακτηρίζοντας το Πρόγραμμα Ήλιος ως "εθνική προτεραιότητα", τίποτε δεν περπατούσε. Κάπου εκεί μας την έπεσαν και οι κινέζοι, άρχισαν να ακούγονται και οι πρώτες σοβαρές φωνές που μιλούσαν για ασύμφορο έργο, πήραμε κι εμείς χαμπάρι ότι δεν πρόκειται να βρούμε πελάτη με τιμή πάνω από 11-12 λεπτά την κιλοβατώρα και, μάλιστα, αφού πληρώσουμε έναν σκασμό λεφτά για να εκσυγχρονίσουμε το δίκτυο υψηλής τάσης... Ε, δεν ήθελε και πολύ ακόμη για να πάει όλο αυτό το φιλόδοξο πρόγραμμα στον σκουπιδοτενεκέ, κάτι που έγινε τελικά το καλοκαίρι του 2013.

Επίλογος. Στις 17/5/2012, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου εγκατέλειψε οριστικά τους υπουργικούς θώκους. Λίγο αργότερα, επί πρωθυπουργίας Σαμαρά, τον διαδέχθηκε ένας άλλος πασόκος, ο Γιάννης Μανιάτης. Στα τέλη τού 2013 με αρχές 2014, ο Μανιάτης ξαναθυμήθηκε τα σχέδια της Μπιρμπίλη και υπέγραψε άδειες για εγκατάσταση 23 αιολικών πάρκων. Κατόπιν ήρθε ο Γιάννης Σκουρλέτης να ξαναθυμηθεί τα ίδια σχέδια και να μοιράσει αφειδώς αριστερές άδειες αιολικών πάρκων. Κι εμείς ξαναθυμηθήκαμε ότι, εκτός από τηλεφωνικά κέντρα, η Siemens φτιάχνει και ανεμογεννήτριες. Αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα.

Και μια άσκηση: Ξαναδείτε την φρασούλα που αναφέραμε στην αρχή ("Το κόστος ηλεκτροπαραγωγής θα ακολουθήσει και στην Ελλάδα την αναμενόμενη ανοδική τάση που θα παρατηρηθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως έχει παρουσιαστεί και τεκμηριωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή"), αναλογιστείτε τα σλόγκαν του τύπου "δωρεάν ενέργεια από τον ήλιο", "δωρεάν ενέργεια από τον άνεμο" κλπ, ρίξτε μια ματιά σε έναν λογαριασμό ρεύματος και βγάλτε τα δικά σας συμπεράσματα για το πώς το "δωρεάν" καταντάει πανάκριβο.

-------------------------------------------
(*) Clearing: Το συμψηφιστικό εμπόριο. Ανάλυση και λεπτομέρειες στο "Τράπεζα της Ελλάδος - 7. Το clearing της δεκαετίας του '30".


Πηγή: teddygr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου