Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου 2007

Για ποια Δημοκρατία μιλάμε;


Αγαπητοί φίλοι,καθώς οι εκλογές πλησιάζουν τις τελευταίες μέρες αναλογίζομαι και προσπαθώ να συγκεντρώσω κάποιες σκέψεις και προβληματισμούς που με απασχολούν εδώ και χρόνια, σχετικά με την έννοια της Δημοκρατίας στις μέρες μας και κυρίως στην Ελλάδα.

Αρχικά, ο λαός σ’ αυτή τη δημοκρατία ουσιαστικά μένει εκτός αποφάσεων που διαμορφώνουν το κοινωνικό γίγνεσθαι. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι έχει να γίνει δημοψήφισμα, εδώ και περίπου 33 χρόνια. Δεν ερωτηθήκαμε σχεδόν για τίποτα, είτε αυτό λέγεται ΟΝΕ, Ευρωπαϊκό Σύνταγμα κλπ, σ’ αντίθεση με άλλα κράτη, όπου μπροστά σε σοβαρές κοινωνικές προκλήσεις ο πολίτης έχει λόγο. Η συμμέτοχή μας τελικά φτάνει μέχρι τα όρια της ψήφου.

Από την άλλη, οι βουλευτές που εκλέγονται δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι εκπρόσωποι του λαού και προασπίζουν τα συμφέροντά του, αλλά η εκτελεστική εξουσία είναι αυτή που αποφασίζει, με τους βουλευτές της παράταξής της να επικυρώνουν τις αποφάσεις της, ενώ η αντιπολίτευση λαμβάνει χώρα στα παράθυρα των καναλιών κι όχι στα έδρανα της βουλής.
Η δημοκρατία ξεκίνησε ως ένα πολίτευμα που ουσιαστικά στηρίζονταν στη λαϊκή κυριαρχία, όπου όλοι οι πολίτες είχαν το δικαίωμα και την υποχρέωση να περάσουν από τα δημόσια αξιώματα (με κλήρο) και να συμμετέχουν στην εκκλησία του δήμου (στις δημόσιες συζητήσεις). Το σημερινό αυτό πολίτευμα στηρίζεται στο μηχανισμό των κομμάτων που συντηρούν πελατειακές σχέσεις με την εκλογική μάζα και ο “πολίτης” παρακολουθεί τις πολιτικές αντιπαραθέσεις από τον καναπέ. Δε συμμετέχει, παρακολουθεί.
Ακόμα κι η ψήφος θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε άνιση. Κατ’ αρχήν με το εκλογικό σύστημα που υπάρχει ενισχύονται τεχνηέντως όλο και περισσότερο τα δύο μεγάλα κόμματα. Από την άλλη, όταν κάποιος ψηφίζει ένα κόμμα δίχως να έχει ίδιον συμφέρον, τότε η ψήφος του έχει μικρότερη αξία από κάποιου άλλου που έχει λάβει υποσχέσεις για μελλοντική εξυπηρέτηση (κοινώς ρουσφέτι) ψηφίζοντας το ίδιο κόμμα. Άρα άλλη βαρύτητα έχει η μία ψήφος κι άλλη η άλλη.
Αυτές ήταν κάποιες αρχικές απόψεις για το ζήτημα. Θα χαρώ να επεκτείνουμε τη συζήτηση.

12 σχόλια:

  1. Παναγιώτη, έχεις δίκιο σε αρκετά που γράφεις... Στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες γίνονται δημοψηφίσματα για την είσοδο στην Ε.Ε ή στο ΝΑΤΟ, έγιναν δημοψηφίσματα για το Μάαστριχτ, την είσοδο στην ΟΝΕ και το Ευρωψήφισμα...Στην ΕΛλάδα δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα....Το ΠΑΣΟΚ μόνο ζήτησε σαν αντιπολίτευση δημοψήφισμα για το Ευρωσύνταγμα πολύ καθυστερημένα, ενώ στην κυβερνητική του θητεία δεν έχει κάνει καμιά τέτοια προσπάθεια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σε Ευχαριστώ για το σχόλιο σου Ανδρομάχη(είναι και το πρώτο στο ιστολόγιό μου), και το βρίσκω πραγματικά κωμικοτραγικό το μόνο δημοψήφισμα (ή καλύτερα μορφή δημοψηφίσματος) που έγινε, να πραγματοποιείται από την εκκλησία της Ελλάδος (ακουσον άκουσον), έναν πλέον αντιδημοκρατικό και αυταρχικό θεσμό ανά τους αιώνες. Κι επιπλέον σ' αυτή την κατ' επίφαση δημοκρατία, θεσμοί όπως του πρόδρου της Δημοκρατίας, που υποτίθεται ότι διασφαλίζουν το πολίτευμα, να έχουν πλέον διακοσμητικό ρόλο και περιορισμένες αρμοδιότητες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Παναγιώτη, είναι πολύ σημαντικό το ζήτημα της συμμετοχής που θέτεις. Πράγματι, απέχουμε πολύ σήμερα από ένα ιδανικό μοντέλο άμεσης δημοκρατίας, όπου οι πολίτες θα ήταν ουσιαστικά ενεργοί και θα διαμόρφωναν οι ίδιοι τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της ύπαρξής τους. Ένα τέτοιο όμως πολιτικό σύστημα είναι ανεφάρμοστο σήμερα για αντικειμενικούς καθαρά λόγους (γεωγραφικούς και οικονομικούς). Τώρα, όσον αφορά την παρούσα κατάσταση, για να είμαι ειλικρινής, δε θεωρώ ότι η δημοκρατία μας είναι και τόσο χάλια. Υπάρχει μία αρκετά μεγάλη πολιτικοποίηση, η οποία γίνεται βέβαια είτε με κομματικούς είτε με δημοσιοσχεσίστικους όρους, η οποία όμως δεν παύει να είναι πολιτικοποίηση. Το πρόβλημα είναι απλά ότι η πολιτικοποίηση αυτή δεν είναι ποιοτική. Και αυτό οφείλεται εν πολλοίς στο ότι δεν υπάρχουν σήμερα μεγάλα οικονομικά, κοινωνικά ή εθνικά διακυβεύματα - ή ακόμα κι αν υπάρχουν δεν κατανοούνται (ακόμα) από το λαό ως τέτοια. Το πρόσφατο κίνημα με αφορμή την εκπαιδευτική μεταρύθμιση μαρτυρά ωστόσο ότι σε στιγμές κρίσεων υπάρχει στην κοινωνία ένας μηχανισμός που ωθεί τον κόσμο να δράσει πολιτικά και έχει και αποτέλεσμα. Όσο για το θέμα της ψήφου που θίγεις στο τέλος, διαφωνώ κάθετα με αυτό που υπονοείς, ότι άλλη βαρύτητα θα έπρεπε να έχει η ψήφος που προέρχεται από ρουσφέτι και άλλη η ψήφος που προέρχεται μέσα από μία ορθολογική αναστοχαστική διαδικασία. Αυτή είναι εξάλλου και η αξία της δημοκρατίας: όλοι ίσοι, ανεξαρτήτως "προέλευσης". Το πολίτευμα αυτό είναι θαυμαστό γιατί ενσωματώνει ακόμα και τη χαζομάρα και τη χυδαιότητα. Αυτό τώρα που πρέπει να κάνουμε εμείς, οι υπόλοιποι που είμαστε δυσαρεστημένοι από αυτή την κατάσταση και ελπίζουμε στο καλύτερο, είναι πρώτα πρώτα να μην υποτιμάμε την αξία της ψήφου μας και στη συνέχεια να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες μας για να κάνουμε τη δημοκρατία μας ποιοτικότερη. Το μπλογκ σου μου φαίνεται ήδη μία προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Καλή αρχή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Σ' ευχαριστώ κατ' αρχήν για το σχόλιο σου και σε καλοσορίζω και εγώ στη διαδικτυακή μου κοινότητα.
    Αρχικά δε νομίζω ότι μοντέλα άμεσης δημοκρατίας δε θα μπορούσαν να εφαρμοστούν, ιδιαίτερα σήμερα με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, και γιατί να μην εφαρμοστεί σε τοπική κλίμακα.
    Δεύτερον, δεν πιστεύω ότι στη δημοκρατία χωράν όλοι, και πιο συγκεκριμένα οι απαίδευτοι και οι χυδαίοι. Ετσι οδηγούμαστε σε μορφές διακυβέρνησης (και έχουμε ήδη οδηγηθεί) τις όποιες πρότεινε ο Ν. Μακιαβέλι, για τη χειραγώγηση της μάζας και τέτοιους όχλους τουα αποκαλούσε vulgari (βαρβαρους κι αξεστους), επομένως και εύκολα χειραγωγήσιμους. Η συμμετοχη στη δημοκρατία απαιτεί πολιτες πεπαιδευμένους, αλλιώς καταλήγουμε στη δικτατορία του όχλου και σε πρακτικές χειραγώγισης των μαζών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αυτό που περιγράφεις είναι περισσότερο το μοντέλο της αριστοκρατίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Χαριτίνη θα ήθελα να μου εξηγήσεις για το λές αυτό.
    Παρολαυτά, θα σε παρότρινα να διαβάσεις Ν. Μακιαβελι (ανα δε το χεις κάνει ήδη, βλέποντας πολλά κοινά της Ιταλίας που οραματίζονταν και τις συμβουλές που δίνει σες επιδοξους μονάρχες με τη σημερινή "δημοκρατία"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δεν ξέρω πως μπορώ να το εξηγήσω περισσότερο... Η αριστοκρατεία είναι μία μορφή αξιοκρατίας. Στην πολιτική έχουν δικαίωμα συμμετοχής όσοι είναι άξιοι (η αξία ορίζεται διαφορετικά σε κάθε κοινωνία. Αλλού μπορεί άξιος να θεωρείται π.χ. ο γαλαζοαίματος, αλλού ο έξυπνος κι ο μορφωμένος, αλλού ο γηραιότερος κτλ). Αυτό που προτείνεις εσύ (οι "πεπαιδευμένοι πολίτες") είναι ακριβώς μία αξιοκρατική αντίληψη. Αντίθετα η δημοκρατία αδιαφορεί παντελώς για την αξία του καθενός και αντιμετωπίζει όλους τους πολίτες της ανεξαιρέτως με τον ίδιον τρόπο: για να το πούμε χονδροειδώς, η ψήφος του χαζού, του παππού με το Αλτσχάιμερ και της γιαγιάς με το σταυρωμένο από τα παιδιά της ψηφοδέλτιο βαρύνει εξίσου με την ψήφου του έξυπνου, του ενεργού και συνειδητοποιημένου πολίτη. Στη δημοκρατία θριαμβεύει η αντιπροσώπευση και η αρχή της πλειοψηφίας. Τώρα όσον αφορά τις αναφορές σου στο Μακιαβέλι, εκεί δεν πρόκειται ούτε για δημοκρατία ούτε για αριστοκρατεία παρά για μία απλή μοναρχία στην οποία ο μονάρχης πρέπει να είναι απλά και μόνο αποτελεσματικός.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Από τον Ηγεμόνα και το περίφημο "διαίρει και βασίλευε" έχουν παρέλθει πολλά. Μέχρι σήμερα ο "εκδημοκρατισμός" των λαών ουσιαστικά συντελέστηκε μέσα από τη μαζικοποίηση των εννοιών. Η Ελλάδα, ακολουθώντας μια παγκόσμια νόρμα, έχει χάσει την πολιτική της ταυτότητα. Ο Έλληνας ψηφίζει επικοινωνιακά και αναμνηστικά. Αντιμετωπίζει την Κυβέρνηση σαν κάτι ξένο. Τα νέα όμως είναι ευχάριστα παιδιά. Χτες διάβασα στο Ριζοσπάστη ότι το ΚΚΕ θα ζητά ονομαστική ψηφοφορία σε όλες τις ψηφοφορίες. Να κι ένα καλό που θα κάνει ο Κομμουνισμός για την Ελλάδα ;-)

    PS: Δημοκρατία είναι να θεωρείται πολιτική άποψη η αποχή? Δημοκρατία είναι τα ΜΜΕ να χτυπιούνται για τις εξελίξεις του ΠΑ.ΣΟ.Κ.?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Δυστυχώς mad τη δημοκρατία στις μέρες τη διευθύνουν μαεστρικά τα ΜΜΕ, η 4η εξουσία.
    Μακάρι να γίνει ονομαστική ψηφοφορία...ειναι ένα θετικό βήμα για να πάψουμε να είμαστε ένας απρόσωπος όχλος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Παναγιώτη ευθυνες για την "ποιότητα" της δημοκρατίας μας έχει και η πολιτική που έχει γίνει "παιχνίδι" των ισχυρών και των πλουσίων.

    Τα γράφει καλά όπως ξέρεις

    Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Συμφωνώ απόλυτα Τάσο. Πραγματικά ένα παιχνιδι ή καλύτερα ένα παραμυθάκι, με το οποίο κοιμίζουν τις μάζες...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Παναγιώτη ευχαριστώ γιά το λινκ.

    Θα κάνω και εγω το ίδιο

    ΑπάντησηΔιαγραφή